Yüksek tansiyon hastası Michael Garrity, tehlikeli derecede yüksek seyreden tansiyonunu kontrol altına almada hiçbir ilacın etkili olmaması nedeniyle son çare olarak böbreklerindeki bazı sinirlerin devre dışı bırakılmasını sağlayan renal denervasyon yöntemine başvurmuş.
Böbrekler, kısmen, belirli sinirlerden gelen sinyaller yoluyla tansiyonu düzenlemeye yardımcı olur. Yeni bir tedavi yöntemi olan renal denervasyon, aşırı aktif böbrek sinirlerini devre dışı bırakıyor.
62 yaşındaki Michael Garrity, “Tansiyonum yükseliyordu, nefesim kesiliyordu ve kendimi yorgun hissediyordum ama artık bu sorunları yaşamıyorum” diyor. Daha düşük dozlarda olsa da hala ilaca devam eden Garrity, yıllardır ilk kez tansiyonun normal seyrettiğini, bunun da kendisini sevindirdiğini söylüyor.
ABD'li yetişkinlerin yaklaşık yarısında kalp krizi, felç, böbrek yetmezliği ve hatta bunama için önemli bir risk olan yüksek tansiyon var. Birçok insan, ciddi hasar verene kadar yüksek tansiyonu olduğunun farkına bile varmayabiliyor.
Tedavisi en zor yüksek tansiyon vakaları konusunda uzman olan Massachusetts General Hastanesi'nden Dr. Randy Zusman, herkese en azından yılda bir kez kontrol yaptırmalarını tavsiye ediyor ve “Tansiyon durumunuzu bilin, rakamları öğrenin” diyor.
Hastaların sadece bir kısmı hipertansiyonu iyi kontrol altında tutabiliyor, bu da yeni stratejilere ihtiyaç olduğu anlamına geliyor. ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), birden fazla ilaca rağmen tansiyonu yüksek seyreden hastalarda bir nebze fayda sağladığını gösteren çalışmalara dayanarak yaklaşık bir yıl önce “renal denervasyon” olarak bilinen tedavi yöntemini onayladı.
Amerikan Kalp Derneği de yakın zamanda renal denervasyonu umut verici bulduğunu açıklamıştı. Massachusetts General Brigham Hastanesi dahil bazı hastaneler, hangi hastaların uygun olduğunu ve sigortalarının binlerce dolara mal olan ve asgari düzeyde invaziv olan bu prosedürü karşılayıp karşılamayacağını belirliyor ve renal denervasyonu bir seçenek olarak sunmaya başladı.
Yüksek tansiyon nedir?
Tansiyonu yani kan basıncını iki sayı tanımlıyor. “Sistolik” basınç, kanın kalpten dışarı pompalanırken damar duvarlarına uyguladığı kuvvet olarak biliniyor. “Diyastolik” sayı ise aynı basıncı kalp atışları arasında ölçüyor.
Normal tansiyon değeri 120'den az 80'den fazla olarak kabul ediliyor. Tansiyon doğal olarak gün boyunca dalgalanıyor, fiziksel aktivite sırasında veya kişinin stresli olduğu anlarda daha yüksek kaydediliyor. Ancak tansiyon yüksek seyrine devam ettiğinde (en son kılavuzlara göre sürekli olarak 130'un üzerinde 80 veya daha yüksek) damar sertleşmesine ve kalbin daha fazla çalışmasına neden oluyor.
Tansiyon (kan basıncı) nasıl ölçülür?
Eczanelerde ve hatta tarama hizmeti sunan ABD'deki bazı halk kütüphanelerinde tansiyon ölçtürmek ya da evde cihaz kullanmak mümkün.
Amerikan Tıp Derneği, hatalı yüksek değerleri önlemek için ölçüm yapılırken ayakların yerde, bacak bacak üstüne atmadan oturulmasını tavsiye ediyor. Tansiyon cihazının kola takılan kısmının giysilerin üzerine değil, çıplak kola yerleştirilmesi, kolun sallanmaması, gerekirse düz bir satıh üzerine konması gerekiyor.
Yüksek tansiyonu tedavi etmenin tek yolu ilaç değil
Uzmanlar, kilo vermeyi, egzersiz yapmayı, daha fazla meyve ve sebze yemeyi, tuz ve alkolü sınırlamayı ve stresle başa çıkmak için adımlar atmayı öneriyor.
Hipertansiyon 140'a ve 90'a ulaştığında ilaç kullanımı zorunlu hale geliyor. Dr. Zusman, ortalama bir hastanın daha sağlıklı bir yaşamın yanısıra iki ya da üç, bazen daha fazla ilaca ihtiyaç duyduğunu söylüyor.
Ancak Garrity'nin 20'li yaşlarının sonundan beri mücadele ettiği hipertansiyon tedaviye dirençli. Dört ila altı ilacın yanısıra sıkı bir diyet ve egzersiz yapmasına rağmen, kan basıncı düzenli olarak 100'ün üzerinde 150'ye veya daha kötüsüne ulaşıyordu.
Renal denervasyon nedir?
Doktorlar böbreklere ulaşmak için kan damarlarından küçük bir kateter veya tüp geçiriyor ve ardından ultrason veya radyofrekans enerjisi veriyor.
Garrity'nin renal denervasyon işlemini gerçekleştiren kardiyolog Dr. Joseph Garasic, bu darbelerin böbrek damarlarından geçerek çevredeki sinirleri seçici olarak hedeflediğini söyledi. İşlem yaklaşık bir saat sürüyor.
Türkiye dahil diğer ülkelerde halihazırda kullanılmasına rağmen, ABD'deki önemli bir renal denervasyon denemesi yaklaşık 10 yıl önce başarısız olmuş ve tekrar denemeden önce bazı değişikliklerin yapılmasına yol açmıştı. Kasım 2023'te FDA, tıbbi cihaz firmaları Recor Medical ve Medtronic'in iki kateter sistemini onayladı.
Bu yöntem bir tedavi olarak görülmüyor, bazı hastalarsa hiçbir fayda görmüyor. Ancak Dr. Joseph Garasic, çok sayıda çalışmanın kan basıncında ortalama 8 ila 10 puanlık bir düşüş gösterdiğini, bunun az ama önemli bir gelişme olduğunu söyledi. Michael Garrity gibi bazı yüksek tansiyon hastaları, ilaçları kademeli olarak azaltmaya yetecek düzeyde, daha büyük bir düşüş görüyor.
FDA, prosedürün dikkatle seçilmiş hastalar için güvenli olduğunu kabul etti. Prosedür, örneğin böbrek hastalığı veya damarları daralmış olanlarda ise denenmedi. Çalışmaların sadece birkaç yıl sürmüş olması nedeniyle sinirlerin sonunda yenilenip yenilenmeyeceğini söylemek mümkün değil.
Forum