Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, Kasım ayındaki başkanlık seçimini kim kazanırsa kazansın, Beyaz Saray'ın politikasını etkilemek amacıyla bu hafta en yakın müttefiki ABD'de temaslarda bulunuyor.
Yarın BM Genel Kurulu'na hitap edecek olan Zelenski, Rusya’ya karşı savaşta "zafer planını” Başkan Joe Biden ve iki potansiyel halefi Kamala Harris ve Donald Trump'a sunmak istediğini söyledi.
Zelenski, planın Batı tarafından desteklenmesi halinde Moskova üzerinde, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'i savaşı diplomatik yollarla sona erdirmeye zorlamaya yardımcı olabilecek psikolojik bir etki de dahil olmak üzere geniş bir etkisi olacağını dile getirdi.
Ukrayna lideri 20 Eylül’de gazetecilere verdiği demeçte, “Zafer planı stratejik ortaklarımızın şu andan Aralık sonuna kadar hızlı ve somut adımlar atmasını öngörüyor” dedi.
Zelenski planın, Kiev'in bu yıl içinde düzenlemek ve Rusya'yı da davet etmek istediği ikinci barış zirvesi için bir “köprü” görevi göreceğini de sözlerine ekledi. Ancak iki tarafın beklentileri birbirinden çok uzakta.
Zelenski, Ukrayna'nın NATO ve Avrupa Birliği içinde kalmasını ve Rusya'nın tüm Ukrayna topraklarından sürülmesini istiyor, ancak ikinci hedefe diplomatik yollarla ulaşılabileceğini söylüyor.
Putin ise barış görüşmelerinin, ancak Kiev'in doğu ve güney Ukrayna'nın büyük bölümünü Rusya'ya terk etmesi ve NATO üyeliği planından vazgeçmesi halinde başlayabileceğini söylüyor.
Zelenski'nin gezisi Ukrayna için tehlikeli bir döneme denk geliyor. Trump'ın 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerini kazanması, ABD'nin askeri ve mali desteğine büyük ölçüde bağımlı olan Washington'un Ukrayna politikasını yeniden gözden geçirmesine yol açabilir.
Bir televizyon tartışması sırasında Trump, Ukrayna'nın Rusya'yı yenmesini isteyip istemediğini söylemeyi reddetti ve kazanması halinde göreve gelmeden önce savaşı sona erdirmeye çalışacağını söyledi. Harris Trump'ı, Kiev'in hızlı ve koşulsuz teslim olmasını istemekle suçladı.
Kiev, 6 Ağustos'ta Rusya'nın Kursk bölgesine yaptığı saldırıda hızla toprak ele geçirerek, “drone füzesi” ve balistik silah dahil yeni silahların lansmanını yaparak güç gösterisi yaptı.
Saldırılardan biri geçtiğimiz 18 Eylül’de Rusya'nın Tver bölgesindeki bir cephanelikte büyük bir patlamaya neden oldu.
Batı'ya göre Rusya insansız hava aracı ve füze saldırılarını arttırdı, İran'ın balistik füzelerini teslim aldı, ordusunun büyüklüğünü arttırma emri verdi, nükleer doktrinini değiştirmek için harekete geçti ve doğudaki saldırılarını hızlandırdı.
“Biden’ın kararı”
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Biden'ın Zelenski'nin Rusya'ya karşı “bu savaşta başarı için kapsamlı stratejisini” tartışmaya istekli olduğunu söyledi.
Zelenski planının az sayıda noktadan oluştuğunu ve “tüm bu noktaların Putin'in değil Biden'ın kararına bağlı olduğunu” söyledi.
Ukrayna lideri, bu adımların Ukrayna'nın dünyanın güvenlik mimarisindeki yerinin belirlenmesi, Kursk operasyonu da dahil olmak üzere savaş alanında alınacak kararlar, Ukrayna'nın cephaneliğinin güçlendirilmesi ve ekonominin desteklenmesini içerdiğini söyledi.
Ukraynalı bir askeri analist olan Oleksandr Kovalenko, Zelenski'nin 2025’e kadar uzun vadeli yardım güvenceleri için baskı yapabileceğini ve Biden sonrası desteğin sürekliliğine dair bir tür deklarasyon isteyebileceğini söyledi.
Zelenski'nin Biden'a, Rusya'ya uzun menzilli saldırı yetkisi verme çağrısını yineleyeceğine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Moskova'nın söylediğine göre bu hareket NATO üyelerini savaşın doğrudan katılımcıları haline getirecek ve bir karşılık verilmesine neden olacak.
Ukrayna, Rusya'nın 300 kilometre içerisindeki, saldırı helikopterleri ve süzülerek bomba atan savaş uçaklarına ev sahipliği yapan hava alanları gibi askeri tesisleri vurmak istiyor. Washington bu kısıtlamaların hafifletilmesini, savaş alanında oyunun kurallarını değiştirecek bir gelişme olarak görmediğini söyledi.
Ukrayna topraklarının yüzden 18'ini işgal eden Rusya, geçtiğimiz Ekim ayından bu yana saldırı halinde ve Ağustos’ta son dönemdeki en hızlı ilerlemesini kaydetti.
Ukrayna'nın Rusya'nın Kursk bölgesinde tutunması, görüşmelerde bir pazarlık kozu ya da savaşı mevcut hatlarda dondurmaya yönelik herhangi bir dış baskıya karşı bir sigorta poliçesi olabilir. Ancak, insan gücü çok daha yüksek bir düşmana karşı zorlanan Kiev'in bölgeyi elinde tutması gerekecek.
Bu arada Rusya, ulaşım merkezi Pokrovsk'a doğru ilerliyor. Pokrovsk'un ele geçirilmesi Ukrayna lojistiğine büyük zarar verebilir ve yeni saldırı hatları açabilir.
Kovalenko, Rusya'nın Pokrovsk'u muhtemelen yılsonuna kadar ele geçirmek istediğini söyledi.
Zorluklar
Ukrayna bu yıl içinde yapılacak ikinci bir uluslararası zirvede barış için bir plan geliştirmeyi umuyor ve Rusya'nın, diğer katılımcıların talebi üzerine davet edileceğini söylüyor. Haziran ayında İsviçre'de yapılan ilk zirvede Moskova'dan uzak durulmuş, Çin ve Küresel Güney'in bir kısmı da zirveye katılmamıştı.
Zelenski kendi zirve girişiminin uygulanabilir tek barış formatı olduğunu söylüyor ve bu ay, “durumun gerginliğinin azaltılması” ve Rusya'nın geri çekilmesini gerektirmeden doğrudan diyaloğun yeniden başlatılması çağrısında bulunan Çin-Brezilya önerisini “yıkıcı” olarak eleştiriyor.
Ukrayna, Rus saldırılarının enerji üretim kapasitesinin büyük bir bölümüne zarar vermesinin ardından 2 buçuk yıllık savaşın en zorlu kışıyla karşı karşıya.
Hükümet artan ekonomik zorluklarla da karşı karşıya ve bu yıl ordusu için yaklaşık 12,2 milyar dolarlık bir finansman açığını kapatmak için vergi artışları planlıyor. Kamuoyu yoklamaları karışık bir tablo çiziyor.
Kiev merkezli anket şirketi KIIS'in genel müdürü Anton Hrushetskyi, Mayıs 2022'de Ukraynalılar’ın yüzde 10’unun savaşı sona erdirmek için toprak tavizlerine açık olduğunu belirtirken, Mayıs 2024 itibariyle bu oranının yüzde 32’ye yükseldiğini söyledi. Ancak bu fikirdekilerin çoğunun, toprakların tamamen terk edilmesinden ziyade kurtarılmasını erteleyecek bir düzenleme öngördüğünü de sözlerine ekledi.
Herhangi bir barış anlaşması için en önemli talebin NATO üyeliği gibi sağlam güvenlik garantilerine duyulan ihtiyaç olduğunu söyledi.
Hrushetskyi, “Olumsuz eğilimlere rağmen Ukraynalılar hâlâ yeterince iyimser ve daha iyi bir geleceğe inanıyor -ve bu geleceğin Avrupa Birliği'nde ve nihayetinde yeterli güvenlik garantileriyle olacağını umuyor” dedi.
Forum