Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield’in imza attığı işbirliği mutabakat zaptıyla Türkiye ve ABD’nin arkeolojik ve etnolojik tarihi eser kaçakçılığını önlemek amacıyla birlikte çalışması için adım atıldı.
Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde düzenlenen törenle imzalanan mutabakat zaptıyla Türkiye’ye ait arkeolojik, etnolojik tarihi eserlerin ABD’ye yasadışı yollardan kaçırılmasının önlenmesi ve Türkiye'nin kültür mirasının korunmasına katkı sağlanması amaçlanıyor.
Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, imza törenindeki konuşmasında, Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmelere uygun olarak, kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadele alanında önleyici tedbirler, uluslararası yardımlaşma ve eser iadesi olmak üzere üçlü bir stratejiyle hareket ettiğini vurguladı.
Türkiye’nin sahip olduğu medeniyet mirasını korumak için mücadele verdiğini anlatan Ersoy, ABD’yle imzalanan anlaşmaya ilişkin “Mutabakat zaptımız yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ülkemizden yasadışı yollarla çıkarılarak, ABD'ye götürülen eserlere el konulacak ve Türkiye'ye iadesi sağlanacaktır. ABD kolluk birimlerinin operasyonlarına da hukuki zemin teşkil edecek olan bu önemli belge, aktif sonuçlar getirecektir. Özetle çok büyük maliyetlerle yıllarca süren hukuk mücadeleleri, çok kısa sürede ve düşük maliyetlerle sonuçlandırılabilecek. Bu da elimizdeki en büyük caydırıcılıktır” ifadesini kullandı.
ABD tarafıyla yürütülen müzakereler neticesinde örnek nitelikte bir belgeye imza atıldığına işaret eden Ersoy, “1 milyon 200 bin yıl öncesinden başlayarak, 1923 yılına kadar olan kültür varlıklarını, Kurtuluş Savaşı dönemine ve Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'’e ait eşyaları içermektedir. Ayrıca bu anlaşma çerçevesinde karşılıklı sergiler, kültürel aktiviteler ve entelektüel etkileşimi sağlayacak her türlü ortak etkinliği de gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. İnşallah Türkiye ve Amerika arasında kültürel diplomasinin daha güçlü işlediğini göreceğiz” diye konuştu.
Ersoy, ABD’nin hali hazırda ortaya koyduğu olumlu yaklaşım sayesinde Zeugma Mozaikleri, Lidya dönemine ait mezar stelleri ve son olarak geçen ay Kybele Heykeli’nin Türkiye’ye iade edildiğini de söyledi.
“Türkiye’yi çabalarında desteklemek için üzerimize düşeni yapmak istiyoruz”
ABD’nin Ankara Büyükelçisi Satterfield da, “Türkiye'den çıkış yapan kültürel nesnelerin yağmalanması, kaçakçılığıyla mücadeleyi ve ABD ile Türkiye arasındaki işbirliğini sağlamlaştıracak bu anlaşmayı imzalamaktan mutluluk duyuyorum” açıklamasında bulundu.
ABD olarak bugün imzalanan mutabakat zaptıyla Türkiye’nin zengin kültürel mirasını korumaya yönelik taahhütlerini ortaya koyduklarını anlatan Satterfield, “Türkiye, her biri ülkeye ve dünya tarihine damgasını vuran çok sayıda medeniyetin bir bağlantı noktası olarak yer edinmiştir. Bununla birlikte geniş ve çeşitli mirasa sahip olduğu göz önüne alındığında, Türkiye’deki arkeolojik ve tarihi alanlara yönelik uzun bir tehdit geçmişi de bulunmaktadır. Bu tarih ve kültürün herhangi birinin yok edilmesi veya yok olması yıkıcıdır. Bu anlaşma, tehlikede olan alanları ve paha biçilemeyecek antikaları yağmalanmaktan ve kaçakçılıktan korumak için ek adımlar getiriyor. Kültürel varlık kaçakçılığı, sadece Türkiye’de değil tüm dünyada bir sorundur. Yüzlerce ve binlerce yıllık miras alanları ve medeniyetin izleri, zaman içinde maddi kazanç için yok ediliyor. Türkiye’yi bu suçla mücadele çabalarında desteklemek için üzerimize düşeni yapmak istiyoruz” diye konuştu.
Satterfield, imzalanan mutabakat zaptı konusunda ABD Dışişleri Bakanlığı’nın uzmanları ve özellikle Bakan Yardımcısı Marie Royce’un katkılarını işaret ederek, Türkiye tarafındaki katkı sunanlara da teşekkür etti.
Bu arada mutabakat zaptı uyarınca Türkiye’ye ait tarihi eserlerin kaçakçılığının önlenmesi amacıyla özel izne tabi durumlar hariç, anlaşmaya konu her türlü arkeolojik ve etnolojik eser söz konusu olduğunda ABD’ye girmesine izin verilmeyecek.
