ANKARA - Türkiye’de emeklilere 2023 yılının ilk altı ayı için en az yüzde 16 oranında enflasyon farkı zammı yapılacağı açıklamasıyla birlikte en düşük emekli maaşının 8 bin 500 liralık asgari ücret seviyesine gelmesi beklentisi dile getiriliyor.
Aralık ayı sonunda 2023'te kamu ve özel sektördeki emekçiler için asgari ücret, hükümet ve işveren tarafları arasında işçi temsilcisi TÜRK-İŞ’in bulunmadığı masada 8 bin 500 lira olarak belirlenmişken gözler emekli ve memur maaşlarına çevrildi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bugün açıkladığı son altı aylık enflasyon oranı itibariyle Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) ve BAĞ-KUR emeklileri için en az yüzde 15,39 oranında zam uygulanması gündemde.
Enflasyon farkıyla birlikte toplu sözleşme gerekçeli zam alma hakkına sahip memur emeklisi ve memurlar içinse yüzde 16,47 oranında maaş zammı yapılması gerekiyor. Ancak emekliler için ek zam oranına, milli gelir bağlamında hesaplanacak “refah payı” da dikkate alınarak karar verilecek. Bu karar, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi dolayısıyla Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yetkisinde.
Temmuz 2022’den bugüne en düşük 3 bin 500 lira olan emekli maaşlarıyla ilgili Türkiye kamuoyundaki beklenti ise, son yıllarda sıkça ifade edildiği üzere en düşük maaşın asgari ücret düzeyinde olması yönünde.
Emeklilerin, en düşük 8 bin 500 lira talep etmesine karşın hükümete yakın Sabah gazetesi gibi medya kuruluşlarınca en düşük emekli maaşının yüzde 50’nin üzerindeki artış oranıyla en düşük 5 bin 400 lira olması kararının verilebileceğini yazdı.
Emekliler tepkili
VOA Türkçe’nin mikrofon uzattığı Ankara’daki emekliler ise emekli aylılarının “asgari ücret düzeyinde olması gerektiği” yönündeki görüşlerini paylaştı.
Emekli Hakkı Fidan, “Asgari ücret kadar olsa bize yeter, yani biz de 8 buçuk olmasını bekliyoruz” derken, yüzde 30 ile 40 oranında zam yapılacağı düşüncesinde olduğunu söyledi.
Emekli Aşur Akyer, Ulus’ta pazar alışverişindeyken konuya tepkisini “Keşke 20 bin lira olsa da rahat geçinsek. İmkan mı var yani şimdi? Burada her şey 5 lira, emekliye yeter mi? Yetmez. Görsün, söylesin kimse. Bana sorarsan keşke 25 bin olsa. Bize vermez ama müteahhitlere verirler. 20 bin olsun ki geçinebilesin yoksa geçinemezsin. Akşam yatıyorsun bir fiyat, sabah kalkıyorsun bir fiyat” sözleriyle dile getirdi.
Emekli Muammer Özdemir de, “Bugün 8 bin 500 lira insanların cebine girmeden gitti. Türkiye’deki enflasyon canavarını durdurmaları gerekir. Devletimizin eli büyüktür, o fırsatçılara fırsat vermemesi lazım. Mart ayında emekli oldum, 3 bin 500 lira alıyorum. Gecekonduya 800 lira kira veriyorum. İnsanların refah içinde yaşatılması için şartlar ne ise emeklilere bunun verilmesi lazım. Taban maaş 4 bin 500 üzeri olur gibi tahmin ediyorum ama devlet kurumu bunu neye göre hesaplar onu bilmiyorum” görüşlerini aktardı.
Emekli Mustafa Yüce de, “Vallahi hayat biliyorsunuz belli. Yani hükümet ne zam verirse razıyız, yapacak başka bir şey yok. 6 bini geçse iyi olur. Ben asgari ücretten de düşük bir maaş alıyorum. 6 bin 500-7 bin olursa iyi olur” dedi.
Emekli esnaf olduğunu belirten Kadir Akdemir ise, diğer emeklilerden farklı olarak, Erdoğan’ın gerekli artışı yapacağı görüşündeydi. Asgari ücret altında artış olmayacağını savunan Akdemir, “Devletimin başındaki adam halkını zaten düşünen bir vatandaş. Cumhurbaşkanımız zaten ziyadesiyle yapar. Bizim bir şey söylememize hiç gerek yok. Asgari ücretin altında olacağını zannetmiyorum. Yaparsa da Allah kendisinden razı olsun. Yapmasa da her zaman yanındayız. Emekli de nefes alıyor, çalışan da nefes alıyor. Vatandaşını düşünen bir cumhurbaşkanı var. Allah işini gücünü rast getirsin” diye konuştu.
“Milletvekili ve siyasetçi maaşlarını düşürme” çağrısı
Emekli çiftçi olduğunu belirten bir başka yurttaş ise, siyasetçilere kendi maaşlarını düşürme çağrısında bulundu. “6 bin küsur emekli maaşım var. Durumum Allah’a şükür çok iyi. Çiftçiyim. Gelirim de iyi ama benden daha şeylere bir şey diyemiyorum” diyen vatandaş, “Bana zam vermesin, ben zam istemiyorum. Şimdi ben şunu istiyorum, eğer güçleri yetiyorsa delikanlılarsa yüzde 30 maaşlarını bir düşürsünler. Adalet gelsin ortalığa. Ben de aynı maaşı alayım sen de aynı al. (Elindeki poşeti gösteriyor) Şu pide 30 lira. Ben alabiliyorum, sen alamıyorsun daha hala sokağa çıkıyorsun yarabbi şükür. Ben abdestliyim camiden çıktım geldim. Şükür, benim anam babam zaten öğretti bunu. Valla ben hiçbir şey beklemiyorum. Ne kadar yaparlarsa yapsınlar ortalık o kadar kötüye gider. Şu Suriyeliler'den Afganlar'dan da bizi bir kurtarsınlar onları da istemiyoruz” şeklinde görüşlerini aktardı.
EMEKLİ-SEN: "En az asgari ücret düzeyinde maaş olmalı"
DİSK’e bağlı Emekliler Sendikası Genel Başkanı Cengiz Yavuz, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, TÜİK’in bugünkü açıklaması “absürd enflasyon oranı” nitelendirmesinde bulundu. Gerçek hayat koşullarını yansıtmayan rakamlara takla attırılmış şekilde enflasyon açıklaması yapıldığını söyleyen Yavuz, “Çarşıdaki, pazardaki rakamlara bakıldığında sokaktaki insanlarımız TÜİK’in açıkladığı enflasyonunun ülkedeki koşulları yansıtmadığını zaten görüyor. Alım gücü maalesef ortada yok. Dolayısıyla TÜİK’in açıkladığı oranda emekli maaşlarına zam yapılması hiçbir anlam ifade etmeyecektir. Asgari ücretten de düşük oranda ortalama 4 bin lira olacak emekli maaşı bugün herhangi bir ev kirasını dahi ödemekten acizdir. Biz kesinlikle açıklanan enflasyon oranını kabul etmiyoruz” diye konuştu.
Hükümetçe TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranına ilaveten refah payı da öngörülerek artış yapılacağını anımsatan Yavuz, “Emekliler için eğer bir refah öngörülürse en düşük emekli maaşı kesinlikle asgari ücret düzeyinde olmalıdır. Bunun dışındaki hiçbir oran bizleri tatmin etmeyecektir. Refah payı adı altında yapılacak artışlar yeterli değildir. Geçim koşulları ve gerçek enflasyon ortadadır. Biz bu taleplerimizi ifade ederek mücadele etmeyi de sürdüreceğiz” ifadesini kullandı.
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu da, sosyal medya aracılığıyla değerlendirmesinde, DİSK-AR’ın araştırması itibariyle emekli ve dar gelirler için enflasyon oranının yüzde 99 ila 115 oranında olduğunu dile getirdi.
CHP: "Asgari ücret oranında zam verilmeli"
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba ise, “TÜİK, tüm ücretleri asgari ücret seviyesine çekmekte” diyerek açıklanan resmi enflasyon oranına ve bu oranda emeklilere maaş zammı verilmesi ihtimaline tepki gösterdi.
Ağbaba, “İktidar yetkilileri memura ve emeklilere daha önce resmi enflasyon üzerinde zam verileceğini açıklamıştı. Şu an resmi zam oranı yüzde 16,4. İktidar yetkilileri muhtemeldir ki birkaç puan ek zam verip memurlarımıza ve emeklilerimize resmi enflasyonun üzerinde zam verdik açıklaması yapacaktır. Yıl boyunca enflasyonun altında ezilen memur ve emeklilerimize verilecek birkaç puanlık ek zam, memur ve emeklilerimizin sofradaki kaybını telafi etmeyecektir. İktidara çağrımız; memur ve emeklilerimize birkaç puanlık ek zam sefaleti değil asgari ücret artışı kadar zam verilmesidir. Memur ve emeklilerimizin sofrasındaki kayıplar ancak ve ancak bu şekilde telafi edilir” açıklamasını yaptı.
