Orta Amerika ziyareti öncesinde ABD'ye uğrayan Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen, New York'ta gazetecilere yaptığı açıklamada, Amerika ve Tayvan arasındaki ilişkilerin hiç olmadığı kadar yakın olduğunu söyledi. Taipei ve Washington, Tsai Ing-wen'nin Amerika ziyaretinin şimdiye kadar Çin'in olağandışı askeri tepkisini tetiklemediğini bildirdi.
Orta Amerika'ya devam etmeden önce dün New York'a varan Tsai Ing-wen, önümüzdeki hafta Taipei'ye dönmeden önce Los Angeles'ta Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy'yle görüşecek. Çin, Tsai Ing-wen-Kevin McCarthy görüşmesinin ABD-Çin ilişkilerinde "ciddi bir yüzleşmeye" yol açabileceği uyarısında bulunmuştu.
Tsai Ing-wen'nin ziyareti, bazı uzmanların ABD-Çin ilişkilerinin, Washington'un Pekin'le ilişkileri normalleştirdiği 1979 yılından bu yana en düşük seviyeye gerilediğini kaydettiği döneme denk geldi.
Pekin, Tayvan'ın "tek Çin'e" ait olduğunu ve Çin'e ait bir bölge olarak başka devletlerle ilişki kurmaya hakkı olmadığını savunuyor. Tayvan ise bu iddiayı reddediyor.
2019 yılından bu yana ilk kez Amerika'ya gelecek olan Tsai Ing-wen, dün akşam New York'taki Tayvanlılar’a hitaben kapalı kapılar ardında yaptığı konuşmada, Tayvan'ın ekonomi, güvenlik ve diplomasi alanlarındaki başarılarını övdü ve Tayvan'ı "Asya'daki demokrasi feneri" olarak niteledi.
"Tayvan ve Amerika arasındaki ilişkiler hiç olmadığı kadar yakın" diyen Tsai Ing-wen, iki ülke arasındaki ekonomi ve güvenlik işbirliğinde "ciddi ilerlemeler" olduğunu söyledi.
Tsai Ing-wen, dünyanın en büyük yarı iletken çip imalatçısı ‘Taiwan Semiconductor Manufacturing’ firmasının Arizona eyaletinin Phoenix kentinde fabrika kurmasının Tayvan'ın teknoloji sektöründeki gücünü gösterdiğini kaydetti.
Tayvan Cumhurbaşkanı, ülkesiyle güvenlik anlaşmaları yapan Amerikan hükümetine teşekkür etti. Biden yönetimi, Tayvan'a silah satışı yapılmasını öngören dokuz anlaşma imzaladı.
Çin askeri hamlede bulunmadı
Çin'in askeri faaliyetlerine ilişkin günlük güncellemeler yayınlayan Tayvan Savunma Bakanlığı, dünden bu sabaha, Çin'e ait herhangi bir savaş uçağının Tayvan'ın hava savunma sahasına girdiğinin tespit edilmediğini ya da Tayvan Boğazı'nın ortasından geçen ve Tayvan'la Çin'i ayıran gayriresmi sınırın aşılmadığını bildirdi.
Çin hava kuvvetleri hemen hemen her gün Tayvan Boğazı'ndaki bu gayriresmi sınırı geçen uçuşlar düzenliyor. Tayvan, "gri bölge" savaşı olarak nitelediği bu hamlelerin Tayvan kuvvetlerinin sınanması ve yorgun düşürülmesini amaçladığını kaydediyor.
Üst düzey bir Tayvanlı güvenlik yetkilisi, Pekin'in Tsai-McCarthy görüşmesine, Temsilciler Meclisi eski Başkanı Nancy Pelosi'nin geçen yıl Taipei'ye yaptığı ziyarete verdiği tepkiden daha hafif bir yanıt vermesinin beklendiğini bildirdi. Çin, Pelosi'nin ziyareti sonrasında Tayvan civarında yoğun askeri tatbikatlar düzenlemişti.
Tayvan Ulusal Güvenlik Dairesi Genel Sekreteri Tsai Ming-yen, Tayvan parlamentosuna, "Cumhurbaşkanı görüşmeyi Amerika'da yapacak, bu nedenle görüşmesinin siyasi karmaşıklığı, Temsilciler Meclisi Başkanı'nın Tayvan'a gelmesinin oluşturacağı kadar ağır değil" dedi.
Beyaz Saray ise dün Çin'i, Tsai Ing-wen'in Amerika'ya uğramasını, Tayvan'a karşı saldırgan tavırları arttırmak için bir bahane olarak kullanmaması yönünde uyardı ve Çin'den henüz "elle tutulur bir tepki" görülmediğini bildirdi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, "Söylemlerle tepki verdiklerini gördük, ancak başka türlü bir tepki olduğuna ilişkin herhangi bir işaret görmedik" dedi.
Tsai Ing-wen-Kevin McCarthy görüşmesi
Tayvan Cumhurbaşkanı'nın Kevin McCarthy'yle görüşmesi, Tayvanlı bir liderle ABD Temsilciler Meclisi Başkanı'nın ABD toprağında yapacağı ilk görüşme olacak. Bu görüşmenin, McCarthy'nin Tayvan'ı ziyareti seçeneğine kıyasla daha az kışkırtıcı olacağı düşünülüyor.
McCarthy, Temsilciler Meclisi Başkanı olarak Amerika'nın liderlik kademesinde Başkan Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris'ten sonra üçüncü sırada yer alıyor. Çin, Tayvan'ın ayrı bir ülke olarak tanınması arzusuna destek niteliği taşıyacağı için Amerikalı yetkililerin Tayvan Cumhurbaşkanı'yle görüşmemesi gerektiği uyarısını sık sık yapıyor.
Çin'in Tayvan İşleri Dairesi Sözcüsü Zhu Fenglian, Tsai'nin McCarthy'yle görüşmesi durumunda Çin'in "mücadele için kesinlikle gereken önlemleri alacağını" söyledi. Washington'daki Çin Büyükelçiliği'nde görevli maslahatgüzar Xu Xueyuan da böyle bir görüşmenin "Çin-Amerika ilişkilerinde bir başka ciddi yüzleşmeye neden olacağını" kaydetti.
Birçok ülke gibi Amerika'nın da Tayvan'la sadece gayriresmi bağları var. Ancak ABD yasaları, Tayvan'ın kendisini savunması için gereken araçların tedarik edilmesini ve mola niteliğindeki gayriresmi ziyaretlerin düzenlenmesini öngörüyor.
