Suriye’deki geçiş hükümetinin Sağlık Bakanı Dr. Mahir El Şara, 13 yıl süren iç savaşın ardından ülkedeki sağlık sektörünün tükenmiş durumda olduğunu söyledi.
VOA Türkçe’ye konuşan Dr. El Şara, savaş döneminde ülkede kamu ve özel sektörde eğitim, öğretim, profesyonelleşme, gerekli teçhizatın sağlanması gibi konularda ciddi bir düşüş yaşandığını belirtti. Sağlık sektörünün de bu düşüşten payını aldığını kaydeden Dr. El Şara, “Şu anda Suriye’deki sağlık sektörü birçok ihtiyacı olan tükenmiş ve yorgun bir sektör” dedi.
Esat yönetiminin devrilmesinin ardından ülke yönetimini devralan kadroda yer alan Dr. El Şara, göreve geldiklerinden sonra sağlık sektöründeki hasarın boyutlarının ve ihtiyaçların belirlenmesi için çalışmalara başladıklarını söyledi.
Bu çerçevede valiliklere il bazında ihtiyaçların tespiti için çalışmalar yapma talimatı verildi. Yeni yönetimin kontrolü altındaki bölgelerde bulunan valiliklerden gelen ihtiyaç listelerinin oldukça kabarık olduğuna dikkati çeken Dr. El Şara, ihtiyaçlar arasında sağlık hizmetlerinin verilebilmesi için gerekli teçhizatlardan, ilaçlara ve hastane malzemelerine kadar birçok kalem olduğunu aktardı.
Suriye’deki sağlık sektörü savaştan dolayı ağır hasar gördü ve bu nedenle birçok hastanenin ya yeniden inşa edilmesi ya da kısmen de olsa tamir edilmesi gerekiyor.
Dr. El Şara’ya göre sağlık sektörünün en önemli ihtiyaçlarının ilk sıralarında yüksek teknoloji cihazlar geliyor. “Şu anda kullanılabilir olan cihazlar eski ve bakımsız” diyen Bakan El Şara, çeşitli ülkelerin ve uluslararası yardım kuruluşlarının desteği ve yardımlarıyla sağlık hizmetlerinin devam ettiğini söyledi.
“Yardım etmek isteyen birçok ülke var”
Sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi için yeni yönetimin kısa, orta ve uzun vadeli planları bulunduğunu anlatan Dr. El Şara, şunları dile getirdi:
“Elbette kısa, orta veya uzun vadeli olsun, uygulamaya koyduğumuz herhangi bir sağlık planı kapasiteye bağlı ve bildiğiniz gibi biz bu kapsamlı kapasiteye sahip değiliz. Bu yüzden bağışçıların yardımına, örgütlerin ve bazı ülkelerin desteğini almamız gerekiyor. Birçok ülkeden heyetler geliyor, oturup konuşuyoruz, planlar geliştiriyoruz. Yakında uygulamaya konulacak çok sayıda proje üzerinde uzlaşmaya varıldı. Buna bazı ülkelerin yardım, ekipman, planlar, eğitmenler getirmesi dahil. El Biruni Hastanesi’nde çalışmaya başlayan Kral Salman İnsani Yardım Merkezi gibi bazıları medikal uzmanlar gönderdiler ve bazı hastanelerde çalışmaya başladılar. Bize yardım etmek isteyenler sadece onlar değil, yardım etmek isteyen birçok ülke var.”
“Yaptırımlar en büyük engel”
ABD ve Avrupa Birliği’nin Suriye’ye uyguladığı yaptırımlar, ülkeye yapılan insani yardım desteğini de etkiliyor.
Yaptırımların sağlık sektörünün toparlanmasının önündeki en önemli engel olduğunu kaydeden Dr. El-Şara, “Ne yazık ki sağlık çalışmalarını engelleyen siyasi ve ekonomik meselelerle mücadele ediyoruz” dedi.
“Para transferi büyük bir sorun” diyen Bakan El Şara, durumu şöyle anlattı:
“Eğer böyle olmasaydı şu anda çok daha fazla yardım almış olurduk. Büyük miktarlarda yardım bekliyorduk ancak bunun büyük kısmını uygulanan yaptırımlar nedeniyle alamadık. Avrupa Birliği veya ABD hükümetinden bu durumun çözümüne ilişkin yaklaşımlar var ancak henüz ihtiyaç sahibi insanlara hizmet ve yardım ulaştırılması konusunda herhangi bir değişim görmedik.”
Suriye’ye yönelik yaptırım kararının Esat yönetimine karşı Suriye halkına destek vermek üzere alındığına dikkat çeken Bakan El Şara, “Şu anda cezalandırılan uğruna yaptırımların uygulandığı Suriye halkıdır” diye konuştu.
Sağlık çalışanı eksikliği büyük sorun
Suriye’deki sağlık sisteminin en önemli sorunlarından bir diğeri de binlerce doktorun savaş döneminde hayatını kaybetmesi ya da başka ülkelere göç etmesi sebebiyle ortaya çıkan sağlık personeli sayısındaki yetersizlik.
El Şara, bu konuda da çalışmalar yürüttüklerini, Esad yönetimi düştükten sonra ülke dışında bulunan çok sayıda sağlık çalışanının ve kuruluşun yeni yönetimle temasa geçtiğini söyledi. Bu insanların bir kısmının Suriye’ye dönmek, bir kısmının bazı projelerde yer almak ya da proje geliştirmek gibi katkılarda bulunmak istediğini aktaran Dr. El Şara şunları söyledi:
“Sınırlarımızın dışında olan bilgili ve oldukça yetenekli evlatlarımıza ve meslektaşlarımıza güveniyoruz. Yeni Suriye’nin inşasına katılmak istiyorlar. İzin verme ya da vermeme konumunda değiliz. Elbette tamamen açığız ve onları memnuniyetle karışılıyoruz ve onlara minnettarız.”
Hastane çalışanlarının sorunları
Suriye’deki sağlık sisteminin yaşadığı sıkıntıları görmek için gidilebilecek yerlerden biri Şam’ın en büyük hastanelerinden Muvasat Hastanesi. Suriye’nin en eski hastanelerinden biri olan Muvasat Hastanesi, trafik kazasından yaralanmaya kadar acil durumdaki hastaların ilk tercihleri arasında.
Bunun yanısıra birçok branşın olduğu savaş öncesi dönemin gözde hastanelerinden Muvasat Hastanesi artık zorlukla hizmet veriyor. Hastanenin temizliği, hastalara düzenli yemek çıkarılması, ısınma, havalandırma ve belki de en önemlisi aydınlatma her gün yeniden çözülmesi gereken sorunlar arasında.
Hastanenin İdari Müdürü Eymen El Hasan, hastanedeki cihazların birçoğunun bozuk olduğunu belirterek tamir için gerekli yedek parçaların bile yaptırımlar sebebiyle temin edilemediğini söyledi. Hastaneye ilaç temini konusunda sıkıntılar yaşandığını belirten El Hasan bu sorunun da temel sebebinin yaptırımlar olduğunu vurguladı. Uluslararası ve bölgesel yardım kuruluşlarının destekleri ve yardımları ile hizmet vermeye devam ettiklerini belirten El Hasan şunları söyledi:
“Uluslararası kuruluşlardan ve sivil toplum örgütlerinden çok miktarda yardım aldık. Mesela alkolümüz olmadığını görüyorlar ve alıyorlar. Ülkede alkol var ancak hastanede yok. Bize ilaç, ihtiyaçlar ve hatta mutfak malzemesi konusunda yardım ettiler. Bize yemek yaptılar ve hastalara dağıttılar. Bu süreçte uluslararası organizasyonların desteği ile hareket ettik. Şimdi inşallah yavaş yavaş hastaneye kaynak akışı başlayacak. Alkol, temizlik malzemeleri ve dezenfektan almaya başladık ancak önceliklere göre ve imkanlarımız elverdiği ölçüde yapıyoruz. Doktor ve sağlık personeli sayısı kesinlikle az. Biz üniversite hastanesiyiz ve her yıl eğitim için öğrenciler gelir. Onlardan faydalanıyoruz. Bazı alanlarda ciddi boyutlarda uzman eksiğimiz var. Mesela anestezi uzmanı. Çok büyük eksiğimiz var ve bunun anlamı da bazen bütün hafta boyunca ameliyat yapılamaması. Çünkü bütün hafta çalışan anestezi uzmanlarımız yok. Fizik terapi, radyoloji, genel cerrahi, kardiyoloji, kan hastalıkları, nöroloji, yani her alanda eksiğimiz var. Ancak çok deneyimli hocalarımız var ve onlar tıp öğrencilerinin yardımıyla başarıyorlar.”
Ortalama doktor maaşı 25 dolar
Hastane personeli ise sağlık çalışanlarının yaşadıkları sorunlara da dikkat çekmek istiyor. Ortalama doktor maaşlarının 25 dolar civarlarında olduğunu anlatan personel, kendilerinin de geçinemediklerini söylüyor.
Sağlık çalışanları, hastanedeki yetersiz teçhizat, ilaç ve sağlık malzemesi gibi sebeplerle her hastaya müdahale edemediklerini ve sık sık hasta yakınlarının öfkesine maruz kaldıklarını da aktardı.
Bir idari görevli, “Şimdiye kadar yardımlarla elimizden geleni yaptık ancak bu durumu ne kadar sürdürebileceğimiz belirsiz” diyerek ülkedeki sağlık sisteminin durumunu özetledi.
Forum