ABD yönetiminin Ukrayna konusundaki hızlanan girişimlerini ele almak üzere Paris’te toplanan Avrupalı liderler, Rusya ile ABD arasında Suudi Arabistan'da yapılacak görüşmelerin arifesinde uzlaşma aradı. Avrupalı liderler, “Ukrayna’ya güvenlik garantileri çerçevesinde asker gönderme” konusunda bölündü.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ukrayna konusunda, ABD ve Rusya arasında hızlanan girişimlere karşı ortak bir ses belirlemek ve olası Ukrayna-Rusya barış müzakerelerinde masada olmayı sağlamak amacıyla, 7 Avrupa liderini “gayriresmi bir istişare toplantısı” için Paris’e davet etti.
Macron’un Münih Konferansı sonrası yaptığı “acil gündemli” toplantısına, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Polonya Başbakanı Donald Tusk ile Hollanda Başbakanı Dick Schoof katıldı. AB Konsey Başkanı Antonio Costa, Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen ile NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de katılımcılar arasında yer aldı.
ABD Başkanı Donald Trump’a yakınlığıyla bilinen İtalya Başbakanı Meloni’nin toplantıya yarım saati aşkın gecikmeli olarak gelmesi dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Macron da, 7 Avrupalı mevkidaşı ile biraraya gelmeden önce, Başkan Trump ile telefonda 20 dakika görüştü.
Öğleden sonra 16.00’da başlayan ve yaklaşık 4 saat süren toplantının fotoğrafını Almanya Başbakanı Scholz, sosyal medya hesabından paylaştı.
Ukrayna'daki üç yıllık savaşı sona erdirmek için yapılması planlanan birebir müzakerelere Avrupa’nın seyirci kalacağı endişesiyle biraraya gelen Avrupalı liderler, savunma harcamalarının arttırılması ile Ukrayna’nın “barış durumunda istediği güvenlik garantilerinin karşılanması çerçevesinde Ukrayna’ya asker göndermeyi” tartıştı.
Asker gönderme tartışması
Ancak daha toplantı çıkışında Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un sözleri, “asker gönderme” konusunda Avrupalı liderlerin bölündüğünü gözler önüne serdi.
ABD ile Avrupalılar arasında kolaylaştırıcı bir rol oynamak isteyen İngiltere Başbakanı, Pazar günü yaptığı açıklamada, “güvenlik garantilerine katkıda bulunmak amacıyla gerekirse Ukrayna'ya asker göndermeye hazır olduğunu” söyledi. İsveç de Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “adil ve kalıcı bir barış durumunda böyle bir olasılığın dışlanmadığını” açıkladı.
Scholz, toplantıdan ayrılırken “Rus işgalcilere karşı Kiev'i destekleme kararlılığını” bir kez daha yineleyerek, “Ukrayna'ya dayatılan bir ‘diktat barışı’ fikrine karşıyız. Ukrayna'yı desteklemeye devam edeceğiz, Ukrayna bize güvenebilir” dedi. Scholz, ABD ve Avrupa’nın kolektif güvenlik için birlikte hareket etmesi çağrısında bulundu.
Bununla birlikte, Ukrayna'ya barış gücü gönderme konusundaki bir soruyu yanıtlarken daha sert bir ton kullanan Scholz, “Bunu tartışmak için çok erken, bunun tartışılmasından biraz rahatsız oldum. Bunu şimdi tartışmayı son derece uygunsuz buluyorum. Ukrayna'nın arkasından, var olmayan bir anlaşma temelinde konuşuyoruz. Henüz barış zamanı değil, Ukrayna hala acımasız bir savaşın ortasında. Gerekirse Almanya olarak Ukrayna'ya güvenlik garantisi için asker göndermeye hazırız. Ancak bu tartışmayı şimdi yapmak tamamen prematüre ve tamamen yanlış bir zamanlama” diye konuştu.
Savunma harcamalarına ilişkin de Scholz, “Avrupa ülkeleri savunmaya daha fazla harcama yapmak isterlerse, Almanya bu harcamanın Avrupa bütçe açığı hesaplamalarında dikkate alınmamasını destekliyor” dedi.
Scholz’un “Ukrayna’ya asker gönderme” konusundaki endişelerine Polonya ve İspanya da katıldı. Polonya Başbakanı Donald Tusk, toplantı öncesinde ve sonrasında, “Polonya’nın Ukrayna’ya asker gönderme planı olmadığını” söyledi. ABD-AB ilişkilerinin yeni bir aşamaya girdiğinin farkında olduklarını söyleyen Tusk, “Bu toplantıya katılanların hepsi, transatlantik ilişkilerin, Kuzey Atlantik İttifakı'nın ve ABD ile dostluğumuzun yeni bir evreye girdiğinin farkındadır. Bunu hepimiz görüyoruz. Savunma harcamalarının artık aşırı harcama olarak değerlendirilmeyeceğine dair çok önemli bir teyit oldu” dedi.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer de, ABD'yi Ukrayna'ya “güvenlik garantisi vermeye” çağırdı ve bunun Rusya'nın ülkeye tekrar saldırmasını engellemenin tek yolu olduğunu söyledi. Starmer toplantı sonrası, “Kalıcı bir barış anlaşmasına varılması halinde, diğerlerinin yanısıra İngiliz kara kuvvetlerinin de görevlendirilmesi konusunu değerlendirmeye hazırım” sözlerini yineledi. Starmer ancak ABD'nin desteği olması gerektiğini, çünkü “ABD'nin güvenlik garantisinin, Rusya'nın Ukrayna'ya tekrar saldırmasını etkili bir şekilde engellemenin tek yolu” olduğunu da ekledi.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de toplantının ardından, “Adil ve kalıcı bir barışa yol açabilecek bu tür görüşmeleri memnuniyetle karşılıyoruz, ancak bunun sahte bir kapanış olamayacağını kendimize hatırlatmalıyız. Geçmişteki hataları tekrarlayamayız” diye konuştu.
Danimarka kuzey ülkelerini temsil etti
Başkan Donald Trump’ın Grönland ile ilgili açıklamaları sonrası Avrupa turu gerçekleştiren Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Elysee’deki toplantıda kuzey ülkelerini temsil etti. İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, ülkesinin ve daha geniş anlamda İskandinav ve Baltık bölgesinin Paris'teki acil toplantıda Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen tarafından temsil edildiğini belirterek, “Ukrayna'ya destek konusunda kararlı ve oybirliği içinde olduklarını” söyledi.
Frederiksen de toplantının ardından, “Avrupa'nın tamamı Ukrayna konusunda harekete geçmeli ve aynı zamanda içeride savunma harcamalarını arttırmalı, çünkü Rusya ne yazık ki artık tüm Avrupa'yı tehdit ediyor. Ukrayna'da duracaklarını sanmıyorum ve bu nedenle hızlı bir ateşkes yapılması konusunda çok endişeliyim çünkü bu Putin ve Rusya'ya geri dönüp tekrar harekete geçme, Ukrayna'ya veya Avrupa'daki başka bir ülkeye saldırma fırsatı verebilir” diye konuştu.
Danimarka'nın asker gönderme olasılığı hakkında da Başbakan Frederiksen, “Birçok farklı şeyi tartışmaya açığız. Ancak bu duruma gelmeden önce açıklığa kavuşturulması gereken çok fazla şey olduğunu da vurgulamak istiyorum” dedi.
Avrupa liderleri bu buluşmayı daha geniş formatta da tekrarlama konusunda uzlaştı. Ancak yarın gözler bir yandan Riyad’da ABD ve Rus heyetleri arasındaki görüşmede, diğer yandan da Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin Ankara’daki temaslarında olacak.
Forum