ABD Başkanı Joe Biden, Ortadoğu turuna İsrail’le başlıyor. Biden, İsrail’in ardından Suudi Arabistan’a geçecek. Gezi kapsamında ABD Başkanı Körfez ülkeleri liderleriyle yapılacak zirveye katılacak.
Başkan Joe Biden, bugün gezisinin ilk durağı İsrail’de. Kudüs’te iki gün kalacak olan Biden, Cuma günü işgal altındaki Batı Şeria’da Filistin lideri Mahmud Abbas’la biraraya gelmeden önce İsrailli yetkililerle temaslarda bulunacak.
Biden, İsrail ve Filistinli yetkililerle görüşmelerinin ardından Suudi Arabistan’a geçecek ve burada Körfez ülkeleriyle birlikte düzenlenen zirveye katılacak. Joe Biden bu zirveye katılacak ilk ABD Başkanı olacak.
ABD’li yetkililer Joe Biden’ın İsrail ve Suudi Arabistan’a yapacağı ziyaretlerin iki ülkeyi birbirine daha da yakınlaştıracağı yorumunda bulunuyorlar.
ABD Başkanı’nın İsrail’den doğrudan Suudi Arabistan’a uçacak olmasının da son dönemde İsrail ve Suudi Arabistan arasındaki yakınlaşmanın bir sonucu olduğu ve normalleşmeye katkı sağlayacağı belirtiliyor. İsralli yetkililer de bu konuda benzer yorumları dile getiriyorlar.
Biden’ın gezisinin ayrıca bir yandan İsrail’in bölgedeki entegrasyonunu derinleştirirken diğer yandan İran, Rusya ve Çin’in etkisine karşı da bir adım olduğu değerlendirmesi yapılıyor.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da Pazartesi günü yaptığı açıklamada “Bu seyahat, stratejik olarak son derece öneme sahip bir bölgede Amerika’nın hayati rolünü güçlendirecek” yorumunu yapmıştı.
Gezi kapsamında ayrıca ABD Başkanı’nın kendisini ülke içerisinde ekonomik olarak sıkıntıya sokan konuların başında gelen artan petrol fiyatları konusunu gündeme getirmesi bekleniyor. Biden’ın Körfez ülkelerinden petrol üretimini arttırmalarını isteyeceği tahmin ediliyor.
İsrail’de yoğun temas trafiği
ABD Başkanı Biden gezisinin ilk durağı İsrail’de ilk olarak İsrail savunma yetkililerinden ABD’nin destek verdiği ve yeni bir lazer sistemiyle daha da geliştirilmiş olan Demir Kubbe Hava Savunma Sistemi hakkında bilgi alacak.
ABD Başkanı daha sonra İkinci Dünya Savaşı’nda hayatını kaybeden Yahudiler'i anmak üzere Yad Vashem’de törene katılacak.
Yarın da ABD Başkanı Biden ve İsrail Başbakanı Yair Lapid, görüşmeleri hakkında ortak basın toplantısı düzenleyecekler.
ABD Başkanı Joe Biden eski İsrail Başbakanı ve şu anda ana muhalefet lideri olan Benyamin Netanyahu’yla da İsrail ziyareti kapsamında biraraya gelecek.
Filistin temasları
ABD Başkanı Joe Biden, Filistin Lideri Mahmud Abbas’la da biraraya gelecek. Bu 2017 yılından bu yana ABD ve Filistin arasındaki ilk en üst düzeydeki temas olacak.
Biden’ın bölgeye ziyareti son dönemde İsrail ve Filistin arasındaki ilişkilerde tansiyonun yükseldiği bir dönemde gerçekleşiyor. Son olarak Filistin asıllı ABD’li gazeteci Şirin Ebu Akleh’in İsrail tarafından öldürülmesi ilişkilerdeki gerilimi daha da arttırmıştı. Akleh’in ailesi İsrail’in cezasız kaldığı gerekçesiyle ABD yönetimini suçluyor. Öldürülen gazetecinin ailesi İsrail ziyareti sırasında ABD Başkanı’yla görüşmeyi de talep etti.
ABD’nin bir önceki Başkanı Donald Trump'ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması ve ABD Büyükelçiliği’ni Kudüs’e taşıması nedeniyle Filistin-ABD ilişkileri de sorunlu bir döneme girmişti. Biden’ın bu ziyaretiyle birlikte Filistin yönetimi, Trump dönemindeki sorunların düzelmesi yönünde adımlar atılmasını bekliyor.
Filistin ayrıca Filistin Kurtuluş Örgütü’nün ABD’nin terör listesinden çıkarılmasını istiyor. Filistin, Kudüs’te mevcut statükonun korunmasını ve Batı Şeria’daki İsrail yerleşim yerlerinin genişlemesinin durdurulmasını talep ediyor.
Gezinin Suudi Arabistan ayağı eleştiri konusu
ABD Başkanı Joe Biden’ın 2018 yılında Suudi asıllı gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu binasında öldürülmesinin ardından bu ülkeyi ziyaret edecek ve cinayetin sorumlusu olarak gösterilen Veliaht Prens Muhammed bin Selman’la görüşecek olması eleştirilere neden oluyor.
Uzmanlar bu ziyaretle birlikte ABD’nin cinayet sonrası verdiği tepkinin tersine döneceği yorumunda bulunuyorlar. Eleştiriler dolayısıyla Beyaz Saray’ın Biden ve Muhammed bin Selman arasındaki görüşmeye dair yapacağı paylaşımların dikkatle takip edileceği ifade ediliyor.
Beyaz Saray yetkilileri şu ana kadar yaptıkları açıklamalarda, ziyaret kapsamında Suudi Arabistan’daki insan hakları ihlallerinin de ziyarette gündeme geleceğini söylediler. Siyasi uzmanlar ve yorumcular, ABD’nin petrol üretiminin arttırılması ve fiyatların düşürülmesi talebinin ön planda olacağı bu gezide sorunlu konuları çok fazla gündemde tutmayacağı yorumunda bulunuyorlar.
