ABD Maliye Bakanlığı, 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin gözaltında ölümünün ardından İran'ın dört bir yanında düzenlenen protesto gösterileri sürerken, Tahran rejiminin ülke genelinde internet erişimini yasaklaması üzerine harekete geçti.
Bu çerçevede İran halkınının internet erişimini kolaylaştırması açısından İran'a uyguladığı yaptırımlara istisna getirdi.
Maliye Bakanlığı bugün konuyla ilgili açıklamasında, Tahran hükümetinin iki gün önce halkın internete erişimini kesmesinin ardından, yaptırımların kapsamını güncelleyerek İran'da halkın internet erişimine desteği arttırmak üzere değişikler yapıldığını açıkladı.
Maliye Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo, yazılı açıklamada, "Cesur İranlılar Mahsa Amini'nin ölümünü protesto etmek için sokaklara dökülürken ABD, İran halkına serbest bilgi akışı için desteğini iki katına çıkarıyor" dedi.
"Bu değişikliklerle İran halkının, hükümetin kendilerini gözetleme ve sansürleme çabalarına karşı daha donanımlı olmalarına yardımcı oluyoruz" diyen Adeyemo, Washington'un gelecek haftalarda bu konuda yeni adımlar atmaya devam edeceğini kaydetti.
İnternet izleme grubu Netblocks dün yaptığı açıklamada, sosyal medyaya ve bazı içeriklere erişimin sıkı bir şekilde kısıtlandığı İran'da yeni bir mobil internet kesintisinin kaydedildiğini bildirmişti.
NetBlocks hafta başında Kürdistan vilayetinin başkentinde internet bağlantısının "neredeyse tamamen" kesildiğini bildirmiş ve bunu protestolarla ilişkilendirmişti.
ABD Maliye Bakanlığı, Washington'un İran'a yönelik yaptırımlarında uzun zamandır internetle ilgili bazı istisnalar sağladığını, bugün yapılan güncellemenin de bu istisnaları modernize etmeyi amaçladığını söyledi.
Maliye Bakanlığı’nın son adımı ile sosyal medya platformları ve video konferans görüşmeleri, ABD’nin istisnaları dahilindeki yazılım ve hizmet kategorilerine dahil ediliyor ve sıradan İranlılar’ın "İran rejimi tarafından uygulanan baskıcı internet sansürüne ve gözetim araçlarına direnmelerine" yardımcı olacak iletişim araçlarını destekleyen hizmetler için ek yetkiler veriliyor.
ABD ayrıca bu ruhsatlarla, virüslerle, zararlı yazılımlarla ve gözetleme yazılımlarına karşı kullanılan programları onaylamaya devam edeceğini ve şirketler için uyumu kolaylaştırmak amacıyla iletişimin "kişisel" olması yönünde daha önce aranan bir koşulu kaldırdığını kaydetti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da yeni istisnalar için ‘’İran Halkı için Serbest Bilgi Akışının Geliştirilmesi’’ başlığıyla bir yazılı açıklama yayınladı.
Blinken bu güncellemenin, Maliye Bakanlığı’nın yasal iznini modernize ederek serbest bilgi akışını ve İran halkının gerçeğe dayalı bilgilere erişimini, kişilerin interneti kullanma biçimlerini, özellikle de İranlılar'ın ortak iletişim faaliyetlerine ve dijital hizmetlerin kullanımına yarayacak şekilde genişlettiğini kaydetti.
ABD Dışişleri Bakanı, bu adımın İran hükümetinin vatandaşlarını gözetleme ve sansürleme çabalarına karşı koymaya yardımcı olacağı ve bu sayede teknoloji firmalarının İran halkına bulut bilişim hizmetlerine erişimden çevrimiçi güvenlik ve gizliliklerini arttıracak daha iyi araçlara kadar daha fazla dijital hizmet sunabileceğini belirtti.
Blinken, ‘’İran hükümeti, 80 milyon vatandaşının çoğunun internete erişimini keserek, barışçı protestoculara uyguladığı şiddet içeren baskıyı hem onların hem de dünyanın izlemesini engelledi. İran hükümetinin kendi halkından korktuğu çok açık. Mahsa Amini anlamsız ve trajik bir şekilde öldü ve şimdi hükümet onun kaybına haklı olarak öfkelenen barışçı protestocuları şiddetle bastırıyor. Bu adımlar karşısında, İran halkının yalnız ve karanlıkta bırakılmamasını sağlamaya yardımcı olacağız. Bu, temel haklarına saygı gösterilmesini talep eden İranlılar’a anlamlı bir destek sağlamak için atılmış somut bir adımdır’’ ifadelerini kullandı.
Yazılı açıklamaların ardından yaklaşık üç saat önce bakanlık yetkilileri telekonferansla gazetecilerin sorularını da yanıtladı.
VOA Türkçe'nin de katıldığı brifingde en çok gündeme gelen konu bu istisnaların pratikteki yararları oldu.
İsminin açıklanmaması kaydıyla bilgi veren Maliye Bakanlığı yetkilisi, yeni iznin sosyal medya platformlarını ve video konferansı içerdiğini ve kullanıcılara çevrimiçi ortamda anonimlik sağlayan sanal özel ağlar yani i VPN'ler ve diğer gözetim karşıtı araçlar sunmak için kullanılan bulut tabanlı hizmetlere erişimi genişlettiğini söyledi.
Aynı toplantıda, genişletilmiş bu iznin, Tahran hükümetinin internet erişimini tekrar kapatması halinde İranlılar'a nasıl yardımcı olacağı sorusuna da bir dışişleri yetkilisi yanıt verdi.
İran hükümetinin hala "iletişim için baskıcı araçlara" sahip olacağını söyleyen yetkili, yeni iznin "İran halkının bu baskıcı araçlardan bazılarıyla yüzleşmesini kolaylaştırdığını" söyledi.
Toplantıda, Tesla ve SpaceX CEO'su Elon Musk’ın hafta başındaki, Starlink uydu geniş bant hizmetini İranlılara da sağlamak istediğini ve bunun için bir yaptırım istisnası talep edeceğini söylemesi de geldi.
Starlink Rusya'nın işgaline karşı mücadelesinde Ukrayna'ya da sağlanmıştı.
Ancak Maliye Bakanlığı yetkilisi, Starlink'in İran'a donanım göndermeyi içeren ticari sınıf sisteminin genel izin kapsamına girmeyeceğini söyledi.. Yetkili, "Bunun için Maliye'ye yazı yazmaları gerekecek" dedi.
