BRÜKSEL —
Suriye konusunda düne kadar ortak hareket etmeyi kolaylıkla başarabilen, etkileri tartışılabilir olmakla birlikte yaptırım kararlarına imza atmakta zorlanmayan Avrupa Birliği, dün Brüksel’de yapılan dışişleri bakanları toplantısında bu konuda tam bir bölünme yaşadı. 27 üyeden İngiltere ve Fransa, 1 Haziran’a kadar geçerli olan silah ambargosunun kaldırılması için yoğun çaba harcadı. Bu çabanın karşısında Avusturya, İsveç, Finlandiya, Çek Cumhuriyeti ve Hollanda’dan oluşan grup mevcut ambargonun sürmesinden yana tavır koyunca tam bir tıkanıklık yaşandı.
İlk turu 11 saat süren görüşmelerdeki tıkanıklık aşılamayınca görüşmelere ara verildi. Bu sırada yapılan değerlendirmelerde de orta yol bulmanın neredeyse imkansız olduğu görülünce silah ambargosu dışındaki yaptırımların devamına karar verildi. Silah ambargosu konusunda ise uzatma kararı alınamadı. Uzlaşı olmaması halinde otomatik olarak devam edemeyen ambargo, uzlaşı olmadığı için otomatik olarak geçerlilik süresinin dolacağı 1 Haziran’dan itibaren geçersiz hale gelecek.
Bu tarihten itibaren Suriye’ye silah gönderilmesi konusunda Avrupa Birliği ortak bir uygulama içinde olmayacak ve isteyen ülke silah satma ya da silah yardımında bulunma yönünde adım atabilecek. 1 Haziran’dan sonra bu yönde bir adım atılmasının önünde herhangi bir engel olmasa da üye ülkeler gelecek ay içinde yapılacak Cenevre’deki konferansa şans tanımak için ağustosa kadar Suriye’ye silah göndermeme taahhüdü altına girdiler.
Başından bu yana silah ambargosunun kalkması yönünde tavır takınan ve dünkü toplantıda da bundan taviz vermeyerek ara formüllere bile kapıyı kapatan İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, çıkan kararın esneklik sağlayan bir niteliğe sahip olduğunu düşünüyor. Olası bir silah satışı ya da yardımı durumunda bunların “yanlış ellere” geçmeyeceğinin garantisi olup olmadığı konusunu da değerlendiren Hague, bu yönde bir adımın diğer uluslarla uyum içinde, uluslararası hukuka uygun olarak ve sıkı kontrol mekanizmaları eşiğinde yapılması gerektiğinin altını çizdi.
Avrupa Birliği’ndeki Suriye çatlağı silah ambargosunun devreden çıkmasına neden olsa da aynı pakette yer alan ve Esad yönetimini hedef alan diğer yaptırımlar korundu. Bunlar arasında bazı şirketlere yönelik kısıtlamalar, şirket ve bireylere yönelik malvarlıklarının dondurulması, rejime yakın isimlere yönelik Avrupa Birliği ülkelerine seyahat yasağı gibi unsurlar yer alıyor.
Avrupa Birliği içinde ortaya çıkan durum Türkiye’nin politikasıyla da örtüşüyor. Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki en yüksek karar organı olan Ortaklık Konseyi'nin 51. toplantısına katılmak için dün Brüksel’de bulunan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, üye ülkelerin anlaşma yapmakta zorlandığı saatlerde, “Suriye halkına silah ambargosunun kaldırılmasını kesinlikle destekliyorum çünkü meşru müdafaa hakları var. İki yıldır ağır silahlarla, uçaklarla, Scud füzeleriyle, kimyasal silahlarla saldırıya uğrayan bir halk söz konusu. Eğer bunları Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi aracılığıyla önleyemiyorsak en azından meşru müdafaa haklarına destek vermeliyiz” demişti.
İlk turu 11 saat süren görüşmelerdeki tıkanıklık aşılamayınca görüşmelere ara verildi. Bu sırada yapılan değerlendirmelerde de orta yol bulmanın neredeyse imkansız olduğu görülünce silah ambargosu dışındaki yaptırımların devamına karar verildi. Silah ambargosu konusunda ise uzatma kararı alınamadı. Uzlaşı olmaması halinde otomatik olarak devam edemeyen ambargo, uzlaşı olmadığı için otomatik olarak geçerlilik süresinin dolacağı 1 Haziran’dan itibaren geçersiz hale gelecek.
Bu tarihten itibaren Suriye’ye silah gönderilmesi konusunda Avrupa Birliği ortak bir uygulama içinde olmayacak ve isteyen ülke silah satma ya da silah yardımında bulunma yönünde adım atabilecek. 1 Haziran’dan sonra bu yönde bir adım atılmasının önünde herhangi bir engel olmasa da üye ülkeler gelecek ay içinde yapılacak Cenevre’deki konferansa şans tanımak için ağustosa kadar Suriye’ye silah göndermeme taahhüdü altına girdiler.
Başından bu yana silah ambargosunun kalkması yönünde tavır takınan ve dünkü toplantıda da bundan taviz vermeyerek ara formüllere bile kapıyı kapatan İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, çıkan kararın esneklik sağlayan bir niteliğe sahip olduğunu düşünüyor. Olası bir silah satışı ya da yardımı durumunda bunların “yanlış ellere” geçmeyeceğinin garantisi olup olmadığı konusunu da değerlendiren Hague, bu yönde bir adımın diğer uluslarla uyum içinde, uluslararası hukuka uygun olarak ve sıkı kontrol mekanizmaları eşiğinde yapılması gerektiğinin altını çizdi.
Avrupa Birliği’ndeki Suriye çatlağı silah ambargosunun devreden çıkmasına neden olsa da aynı pakette yer alan ve Esad yönetimini hedef alan diğer yaptırımlar korundu. Bunlar arasında bazı şirketlere yönelik kısıtlamalar, şirket ve bireylere yönelik malvarlıklarının dondurulması, rejime yakın isimlere yönelik Avrupa Birliği ülkelerine seyahat yasağı gibi unsurlar yer alıyor.
Avrupa Birliği içinde ortaya çıkan durum Türkiye’nin politikasıyla da örtüşüyor. Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki en yüksek karar organı olan Ortaklık Konseyi'nin 51. toplantısına katılmak için dün Brüksel’de bulunan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, üye ülkelerin anlaşma yapmakta zorlandığı saatlerde, “Suriye halkına silah ambargosunun kaldırılmasını kesinlikle destekliyorum çünkü meşru müdafaa hakları var. İki yıldır ağır silahlarla, uçaklarla, Scud füzeleriyle, kimyasal silahlarla saldırıya uğrayan bir halk söz konusu. Eğer bunları Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi aracılığıyla önleyemiyorsak en azından meşru müdafaa haklarına destek vermeliyiz” demişti.
