Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından 28 Mart'ta yayımlanan Cumhurbaşkanı Seçimi Geçici Aday Listesi'nde yer alan Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce ve Eski MHP Milletvekili Sinan Oğan'ın adaylığı, 29 Mart, Çarşamba günü saat 17.00’de itiraz sürecinin de tamamlanmasının ardından 31 Mart, Cuma günü Resmi Gazete'de yayımlandı.
Geçici aday listesine yönelik yapılan itirazların, değerlendirmeler sonucunda reddedildiği bilgisinin de paylaşıldığı karar metninde, dört adayın, cumhurbaşkanı olma şartları arasında olan 40 yaş üstü ve lisans eğitimli olma şartlarını karşıladıklarını gösteren bilgilere de yer verildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, üniversite diplomasıyla ilgili 2000'li yıllardan bu yana yer yer gündeme taşınan ve özellikle 2014 cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde tartışma konusu olan iddialar bir kez daha seçim öncesinde itirazlara neden oldu.
Ayrıca, yine bir süredir birçok hukukçu ve siyasetçinin Anayasa’daki “Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir” hükmüne atıfta bulunarak gündeme getirdiği itirazlar da YSK’ya sunulan resmi itirazlar arasındaydı.
YSK Başkanı Ahmet Yener'in, değerlendirmeler sonucunda itirazların reddedildiğini açıklamasının ardından bu kararın ve nihai aday listesinin Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla beraber adayların yarış süreci resmen başlamış oldu.
Erdoğan, partisinin dahil olduğu Cumhur İttifakı ile, Kılıçdaroğlu Millet İttifakı ile seçim yarışına katılırken, Oğan Ata İttifakı ile yola çıktı. Memleket Partisi lideri İnce'den şu ana kadar herhangi bir ittifak mesajı gelmedi.
Erdoğan seçim sloganını açıkladı: "Doğru adımlarla yola devam"
2002 yılından bu yana iktidarda olan Erdoğan liderliğindeki AKP, genel seçimlerin de yapılacağı 14 Mayıs’taki seçimlere Cumhur İttifakı bünyesinde giriyor.
2018 yılında AKP ile Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) seçim sürecinde kurduğu Cumhur İttifakı’nda, 2023 seçim süreci itibariyle Büyük Birlik Partisi (BBP) ve Yeniden Refah Partisi (Yeniden Refah) de yer alıyor.
Hür Dava Partisi (HÜDAPAR), seçimlerde cumhurbaşkanı adayı çıkarmayarak, Cumhur İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Erdoğan’a destek sunacağını açıkladı.
Erdoğan, A Haber’de canlı yayında yaptığı konuşmada, "'Durmak yok, yola devam' sloganı vardır. O sloganı 'Doğru adımlarla yola devam' ile yeniliyor, Türkiye yüzyılına devam ediyoruz" ifadeleriyle seçim sloganını da açıkladı.
26 Şubat 1954 İstanbul doğumlu olan Recep Tayyip Erdoğan aslen Rizeli. İstanbul İmam Hatip Lisesi ve Eyüp Lisesi Mezunu olan Erdoğan’ın lisans eğitimiyle ilgili tartışmalar bugün hala güncelliğini koruyor. YSK, Erdoğan’ın, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi mezunu olduğunu gösterdiği beyanıyla sunduğu diploma örneğini geçerli kabul ederken, bazı araştırmacılar ve Erdoğan’ın bazı siyasi rakipleri Erdoğan’ın lisans diplomasının geçerliliğiyle ilgili eleştirilerini savunmaya devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan gençlik yıllarında başladığı siyasi hayatının en belirgin ilk hamlesini Milli Selamet Partisi’nin ardından, 1983 yılında kurulan Refah Partisi ile yaptı.
1994-1998 yılları arasında Refah Partisi’nden İstanbul Belediye Başkanı olarak görev yapan Erdoğan, partisinin kapatılmasının ardından, 1998-2001 yıllarında Fazilet Partisi’nde siyasete devam etti.
AKP’nin kurucuları arasında olan Erdoğan, partisinin 22 yıllık tarihinde, toplamda 18 yıldan fazla bir süredir genel başkan statüsünde.
2014 yılında cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan, dönemin yasal düzenlemeleri gereği parti üyeliğinden istifa etti. Ancak 2016 yılında yaşanan darbe girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) hala yürürlükteyken, 2017’de düzenlenen Anayasa değişikliği referandumunun sonucunda başkanlık sistemine geçilmesi itibariyle de yeniden partisine dönerek partisinde genel başkanlık görevini de yeniden devraldı.
Erdoğan, 14 Mayıs’taki seçimler için yarışan dört cumhurbaşkanı adayı arasında, mevcut başkanlık sistemini savunan tek aday. Rakipleri, yeniden parlamenter sisteme geçilmesi hedefinde.
Kılıçdaroğlu’ndan seçmene: “Sana söz”
Ana muhalefet partisi CHP’nin lideri Kılıçdaroğlu cumhurbaşkanlığı seçimi yarışına, ‘Altılı Masa’ olarak da bilinen Millet İttifakı’nda yer alan İYİ Parti, Saadet Partisi (SP), Gelecek Partisi (GP), Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) ve Demokrat Parti’nin (DP) desteğiyle giriyor.
Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) girişimiyle kurulan 7 partili Emek ve Özgürlük İttifakı da cumhurbaşkanı adayı çıkarmama kararıyla Millet İttifakı’nın adayına destek sunuyor.
17 Aralık 1948 tarihinde Tunceli’de doğan Kılıçdaroğlu, ilk ve ortaöğrenimini Tunceli ve Elazığ’da tamamlamasının ardından, bugün Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi olan Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nden 1971 yılında mezun oldu.
Lisans eğitimi sonrasında Maliye Bakanlığı’nda göreve başlayan Kılıçdaroğlu, bürokrasideki kariyerine ilerleyen yıllarda Bağ-Kur, Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) Genel Müdürlüğü ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda devam etti.
1999 yılında SSK’dan emekli olan Kılıçdaroğlu, 2002 yılında yapılan genel seçimlerde CHP’den İstanbul Milletvekili seçilerek siyaset hayatına girdi.
2010 yılından bu yana partisinin Genel Başkanı olarak görev yapan Kılıçdaroğlu, sosyal medya üzerinden paylaştığı seçim videosuyla seçmene 90’lı yılların ünlü pop şarkılarından Tuana’nın mısralarıyla seslenerek, ‘Sana söz yine baharlar gelecek’ mesajını verdi.
Seçime ittifaksız giren aday Muharrem İnce
4 Mayıs 1964 tarihinde Yalova’da dünyaya gelen Muharrem İnce, ilk ve orta öğrenimini Yalova’da tamamladı. Uludağ Üniversitesi bünyesindeki Balıkesir Necatibey Eğitim Fakültesi Fizik-Kimya Öğretmenliği Bölümü’nden mezun oldu.
Öğretmenlik mesleğine liselerde devam eden ve eğitimdeki görevleri çerçevesinde lise müdürlüğü de yapan İnce, 1999’da CHP Yalova İl Başkanlığı’na seçilerek siyasi kariyerini ileri taşıma adımını attı. İnce 2002 yılında da o dönemki partisi CHP’den Yalova Milletvekili seçildi.
Partisi içinde iki kez genel başkanlık için aday olan İnce, 2018 yılında cumhurbaşkanı seçiminde de yarışan adaylar arasındaydı. İnce, 2018 seçimini, Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan sonra en çok oy alan ikinci aday olarak tamamladı.
CHP ile yolunu 2021 yılının başında ayırarak, aynı yılın Mayıs ayında Memleket Partisi’ni kuran İnce, bu yıl düzenlenecek cumhurbaşkanı seçimleri için ise CHP ve İYİ Parti’ye üçlü ittifak kurma çağrısı yaptı.
İnce, adayların resmi olarak açıklanmasından yaklaşık bir hafta önce Habertürk’te çıktığı Teke Tek programında yaptığı çağrıda, "Türkiye'ye ittifak öneriyorum; CHP, İyi Parti, Memleket Partisi. Cuk oturur. Atatürk'te sorun olmaz, laiklikte sorun olmaz, bağımsızlıkta sorun olmaz. İlk dört maddeyi, Türk bayrağını, tarikatları tartışmaz. Kuracaksan böyle kuracaksın" ifadelerini kullandı.
İnce’nin bu çağrısı ve ayrıca CHP’den cumhurbaşkanı adayı olarak yarıştığı dönemlerle ilgili eleştirileri son günlerde yeniden gündeme taşınırken, İnce henüz herhangi bir ittifak çatısı altında yer almıyor.
2023 cumhurbaşkanı seçiminin en genç adayı: Oğan
1 Eylül 1967’de Iğdır’da doğan Sinan Oğan, seçime birkaç ay kala Zafer Partisi'nin öncülüğünde kurulan Ata İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı olarak yarışta yerini aldı.
Ata İttifakı, Zafer Partisi, Adalet Partisi, Ülkem Partisi ve Türkiye İttifak Partisi’nden oluşuyor. İttifak’ın cumhurbaşkanı adayı Oğan, dört aday arasında en genç olmasının yanı sıra, lisanüstü derecesine sahip olan tek aday olarak da dikkat çekiyor.
İlk ve ortaöğrenimini Iğdır’da tamamlayan Oğan, 1989 yılında Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu ve yüksek öğrenimine yine aynı üniversitede devam ederek yüksek lisansını 1992 yılında tamamladı.
Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Üniversitesi’nde Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi Bölümü’nden doktora derecesi alan Oğan, ileri düzeyde Rusça ve İngilizce biliyor.
Akademik hayatında ağırlık verdiği Azerbaycan ve Türk Dünyası konularıyla ilgili çalışmalarına 2000’li yıllara kadar devam eden Oğan, Azerbaycan’da Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Türk Dünyası İşletme Fakültesi’nde dekan vekilliği ve öğretim görevlisi olarak rol aldı.
Azerbaycan’dan Türkiye’ye dönmesinin ardından bir süre Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde çalışmalarını sürdüren Oğan, 2004 yılında sivil toplum kuruluşu TÜRKSAM’ı kurdu.
Siyasi hayatına o dönemlerde MHP ile adım atan Oğan, bir süre parti genel başkanı Devlet Bahçeli’ye danışmanlık desteği sağlamasının ardından 2011 yılında partisinden Iğdır milletvekili adayı olarak seçimlere girerek kazandı.
2015 yılında MHP Genel Başkanı adaylığını açıklayan Oğan partisinden aynı yıl Ağustos ayında ihraç edildi. İhraç kararına karşı açtığı davayı kazanarak yine aynı yılın Kasım ayında partisine geri döndü.
2017 yılında yeniden MHP’den ihraç edilen Oğan ile şu an dahil olduğu Ata İttifakı'nın liderlerinden, Zafer Partisi Kurucu Genel Başkanı, eski MHP milletvekili Ümit Özdağ geçmişte bir dönem rakiplerdi.
