ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), olası kanser riski nedeniyle kozmetik ürünlerden yasaklanmasından yaklaşık 35 yıl sonra, Kırmızı 3 (Red 3) adlı katkı maddesinin Amerika'daki gıda ürünlerinde kullanımını yasakladı.
2022 yılında 20'den fazla gıda güvenliği savunucusu, şekerlemeler, atıştırmalık kekler ve özellikle kokteyl ve pastalarda kullanılan maraskin kirazlarına parlak kırmızı renk veren bu maddeye verilen iznin iptal edilmesini talep etmişti. FDA yetkilileri bu başvuruyu kabul etti.
FDA, bazı çalışmalarda bu gıda boyasının laboratuvar farelerinde kansere yol açtığının tespit edilmesi nedeniyle “kanun gereği” harekete geçtiğini bildirdi.
Yetkililer, Delaney Kuralı olarak bilinen ve FDA'nın insanlarda veya hayvanlarda kansere neden olduğu tespit edilen bir katkı maddesinin yasaklamasını gerektiren yasaya atıfta bulundu.
Eritrosin ya da Kırmızı 3 olarak bilinen katkı maddesi gıdalarda, besin takviyelerinde ve öksürük şurupları gibi ağızdan alınan ilaçlarda onaylı renk katkı maddeleri listesinden çıkarılıyor.
FDA bundan 30 yıl önce de, fareler tarafından sindirildiğinde kansere neden olduğunu gösteren bir çalışma nedeniyle Kırmızı 3'ün kozmetik ürünlerinde ve harici olarak uygulanan ilaçlarda kullanımını ruhsatlandırmayı reddetmişti.
Üreticilerin yasaklanan gıda boyasını ürünlerinden çıkarmak için Ocak 2027'ye kadar; ağız yoluyla alınan ilaçların üreticilerininse Ocak 2028'e kadar süresi var.
Diğer ülkeler bu gıda boyasının belirli durumlarda kullanılmasına hala izin veriyor, ancak ithal edilen gıdaların ABD'nin yeni şartını karşılaması gerekiyor.
Tüketici hakları savunucuları karardan memnun
İmza kampanyasına öncülük eden Kamu Yararı İçin Bilim Merkezi (Center for Science in the Public Interest) adlı grubun direktörü Dr. Peter Lurie, “FDA'nın Kırmızı 3 boyasının rujlarda yasaklanıp şekerlemelerde serbest bırakıldığı şeklindeki sürdürülemez çifte standardı ortadan kaldırması memnuniyet verici ancak gecikmiş bir adımdır” dedi.
Yasağın gıda üreticilerinin hukuki itirazlarıyla karşılaşıp karşılaşmayacağı belirsiz.
Bunun nedeni, gıda boyasının insanlar tarafından tüketildiğinde kansere yol açtığına ilişkin bir kanıt bulunmamış olması.
FDA Başkanı Dr. Robert Califf, Aralık ayındaki bir oturumda bunun bir risk olduğunu öne sürmüştü.
Califf 5 Aralık'ta Kongre üyelerine, “Bir yasak getirdiğimizde bu mahkemeye gidecektir. Eğer elimizde bilimsel kanıt yoksa mahkemede kaybederiz” demişti.
FDA, 1990 yılında kozmetik ve topikal ilaçlarda kullanımına izin vermeyi reddettiği dönemde Kırmızı 3, gıdalarda ve ağız yoluyla alınan ilaçlarda kullanım iznine sahipti.
O dönemde yapılan araştırmalar, boyanın farelerde kansere yol açma şeklinin insanlar için geçerli olmadığını gösterdiği için kurum internet sitesinde, “FDA, Kırmızı 3'ün gıdalardaki iznini iptal etmek için harekete geçmedi” şeklinde bir açıklama yapmmıştı.
Sağlık savunucuları yıllardır FDA'dan bu kararı yeniden gözden geçirmesini istemişti. Kasım ayında 20'den fazla Kongre üyesi, FDA yetkililerinin Kırmızı 3'ü yasaklamasını talep eden bir mektup gönderdi.
Kongre üyeleri, Delaney Kuralı'na atıfta bulunarak, yeni önlemin özellikle vücut ağırlığı bazında yetişkinlerden daha fazla boya tüketen çocukları korumak için önemli olduğunu söyledi.
Mektupta, “FDA, ülkenin gençlerini sadece yiyecek ve içeceklere parlak kırmızı renk vermek için kullanılan bu zararlı boyadan korumak için hızla harekete geçmeli. Hiçbir estetik neden gıda tedarikimizde kanserojen bir maddenin kullanılmasını haklı gösteremez” denildi.
Kırmızı 3, konserve kiraz hariç Avrupa, Avustralya ve Yeni Zelanda'da gıda kullanımında yasaklanmıştı.
Bu madde, Ocak 2027'den itibaren California eyaletinde de yasaklanacak.
Uluslararası Renk Üreticileri Birliği ise gıda boyasını savunarak, insanlar tarafından tipik olarak tüketilen seviyelerde güvenli olduğunu söylüyor.
Grup, 2018 yılında yapılan ve Kırmızı 3'ün gıdalardaki güvenliğini teyit eden çalışma dahil, Birleşmiş Milletler ve Dünya Sağlık Örgütü himayesindeki bilimsel komitelerin araştırmalarına işaret ediyor.
Merkezi ABD'nin St. Louis kentinde olan gıda renkleri ve aromaları tedarikçisi Sensient Food Colors şirketine göre, bazı gıda üreticileri Kırmızı 3'ü kullanmamak için ürünlerini yeniden formüle etmiş durumda.
Şirket, Kırmızı 3 yerine pancar suyu, böceklerden elde edilen bir boya olan karmin ve mor tatlı patates, turp ve kırmızı lahana gibi gıdalardan elde edilen pigmentler kullanıyor.
Forum