İsrail Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada, İsrail güvenlik kabinesinin Cuma günü yapılması beklenen tam kabine toplantısı öncesinde Gazze'de ateşkes ve rehinelerin iadesi anlaşmasının onaylanmasını tavsiye ettiği belirtildi.
Kabinenin İsrail saatiyle 15.30'da toplanarak Başbakan Benyamin Netanyahu'nun Pazar günü ilk rehinelerin serbest bırakılmasıyla yürürlüğe gireceğini söylediği anlaşmaya nihai onayını vermesi bekleniyor.
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Gazze Şeridi'nde Hamas tarafından tutulan rehinelerin iadesi konusunda anlaşmaya varıldığını ve iki taraf arasında 15 aydır devam eden savaşı sona erdirmeyi amaçlayan ateşkesin önündeki engelin kaldırıldığını söylemişti.
Başbakanlık ofisinden Cuma günü erken saatlerde yapılan açıklamada, Netanyahu'nun “müzakere ekibi tarafından rehinelerin serbest bırakılması konusunda anlaşmaya varıldığı konusunda bilgilendirildiği” belirtilmişti.
Onaylanması halinde ateşkes anlaşması Pazar günü İsrailli rehinelerin Filistinli mahkumlarla takas edilmesiyle başlayacak ve ardından çatışmanın kalıcı olarak sona erdirilmesine ilişkin şartlar kesinleşecek.
Perşembe günü yaşanan iki gelişme, ateşkesin başlamasını ve rehinelerin serbest bırakılmasını tehdit eder gibi göründü. İlk olarak İsrail Başbakanı Netanyahu militanları anlaşmanın bazı kısımlarında geri adım atmakla suçladı.
Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada Hamas'ın “son dakika tavizleri koparmaya” çalıştığı belirtildi. Netanyahu'nun ofisi, Hamas'ı, elindeki rehineler karşılığında cinayetten hüküm giymiş Filistinli mahkumların serbest bırakılması konusunda İsrail'e veto hakkı tanıyacağı belirtilen anlaşmadan geri adım atmakla suçladı.
Kısa süre sonra üst düzey bir Hamas yetkilisi olan İzzet el-Rişk, bu iddiayı yalanlayarak militan grubun “arabulucular tarafından ilan edilen ateşkes anlaşmasına bağlı olduğunu” söyledi.
İkinci olarak, İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes anlaşmasını onaylaması halinde Netanyahu hükümetinden istifa edeceğini açıkladı. Ben-Gvir, anlaşmanın “pervasızca” olduğunu ve “savaşın kazanımlarını sileceğini” söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise Perşembe günü yaptığı açıklamada, Gazze ateşkesi ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasının Pazar günü planlandığı gibi başlayacağından emin olduğunu belirtti.
Blinken, Amerika'nın en üst düzey diplomatı olarak Washington'da düzenlediği veda toplantısında gazetecilere yaptığı açıklamada, “Kendime güveniyorum ve dediğimiz gibi uygulamanın Pazar günü başlayacağını umuyorum” dedi.
Blinken, “Bu kadar zorlu ve sıkıntılı geçen bir süreçte ve müzakerede yarım kalmış bir iş olması çok da şaşırtıcı değil” diye konuştu.
Muhtemel ateşkese günler kala bile Filistinli sağlık görevlileri İsrail güçlerinin Perşembe günü Gazze'de çok sayıda hava saldırısı düzenlediğini ve en az 77 kişinin öldüğünü bildirdi.
Ateşkesin yürürlüğe girmesi halinde Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşları, Gazze'deki Filistinlilere insani yardım ulaştırmaya hazır olduklarını açıkladı. BM, Gazze’deki 2,3 milyon kişinin en az 1,9 milyonunun yerinden edildiğini ve konutların yüzde 92'sinin yıkıldığını belirtiyor.
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, anlaşmanın Çarşamba günü açıklanmasının ardından ateşkese güçlü destek vermişti.
Herzog, “İsrail Devlet Başkanı olarak en net ifadelerle söylüyorum: Bu doğru bir adımdır. Bu önemli bir adımdır. Bu gerekli bir adımdır. Oğullarımızı ve kızlarımızı ister evlerinde iyileşmeleri için, ister toprağa verilmek üzere bize geri getirmekten daha büyük bir ahlaki, insani, Yahudi ya da İsrail yükümlülüğü yoktur” ifadelerini kullanmıştı.
Anlaşmanın ilk aşaması 42 günlük ateşkes, Gazze'deki 33 rehinenin serbest bırakılmasını, İsrail'deki Filistinli tutukluların serbest bırakılmasını, İsrail ordusunun Gazze'den aşamalı olarak çekilmesini ve Filistinli sivillere yönelik yardım akışının arttırılmasını içeriyor.
İlk aşamada, kalan İsrailli rehinelerin serbest bırakılması ve İsrail askerlerinin tamamen geri çekilmesiyle çatışmaya kalıcı bir son vermeye odaklanan ikinci aşamanın ayrıntıları üzerinde müzakereler yapılacak.
Son aşama ise Gazze'nin yeni bir yönetim ve güvenlik yapısıyla yeniden inşa edilmesini içeriyor.
Gazze'deki savaş, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te 1200'den fazla kişinin ölümüne ve yaklaşık 250 rehinenin kaçırılmasına yol açan terör saldırısında savaşçılarını İsrail'e göndermesiyle başladı. Bu rehinelerin 100'den biraz fazlasının Hamas'ın elinde olduğu ancak yaklaşık üçte birinin öldüğü düşünülüyor.
Gazze’deki sağlık yetkilileri, İsrail'in askeri operasyonlarında çoğu çocuk ve kadın yaklaşık 47 bin Filistinlinin öldürüldüğünü söylüyor. İsrail ise kanıt sunmadan ölü sayısına öldürdüğü 17 bin militanın da dahil olduğunu ifade ediyor.
Rehin alınan 98 kişinin ailelerinin oluşturduğu Rehineler ve Kayıp Aileleri Forumu Çarşamba günü yaptığı açıklamada, “sevdiklerimizi eve getirecek anlaşmayı büyük bir sevinç ve rahatlamayla karşılıyoruz” demişti.
“Ancak, anlaşmanın tam olarak uygulanamaması ve rehinelerin geride bırakılması ihtimaline ilişkin derin kaygı ve endişelerimiz devam ediyor” denilen açıklamada, “Anlaşmanın tüm aşamalarının yerine getirilmesini sağlamak üzere acilen düzenlemeler yapılması çağrısında bulunuyoruz” ifadeleri yer almıştı.
ABD Başkanı Joe Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili de gazetecilere yaptığı açıklamada, hayatta olan iki Amerikalı rehine Keith Siegel ve Sagui Dekel-Chen'in serbest bırakılacak ilk rehineler arasında yer alacağını söyledi. Yetkili, bu tür brifinglerde alışılageldiği üzere isminin açıklanmaması koşuluyla gazetecilere konuştu.
Forum