İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün 2018 yılı verilerine göre Türkiye’de geçici koruma kapsamında 3 milyon 552 Suriyeli sığınmacı bulunuyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın verilerine göre 2017-2018 eğitim öğretim yılında, 611 bin 524 Suriyeli öğrenci eğitime erişim sağladı. Bu yılsa Suriyeli sığınmacılardan 976 bin 200 tanesi eğitim çağında olup, bunların kademeli olarak Milli Eğitim Bakanlığı'na ve Geçici Eğitim Merkezleri'ne (GEM) bağlı resmi okullara kaydedilmesi öngörülüyor.
Peki Milli Eğitim'e bağlı okullarda eğitim gören Suriyeli öğrenciler ne gibi zorluklarla karşılaşıyor? Okullar mülteci öğrenciler için yeterince hazır mı? Kapatılması gündemde olan Geçici Eğitim Merkezleri (GEM) neden hala tercih ediliyor? Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde (MiReKoc) Göç ve Eğitim Sosyolojisi üzerine araştırmalar yapan Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Çetin Çelik, bu konuyu Amerika’nın Sesi’ne değerlendirdi.
“Okula kayıt devam anlamına gelmiyor”
Geçici Eğitim Merkezleri’nden (GEM) milli eğitime bağlı okullara geçişlerde yükseliş olduğuna dikkat çeken Dr. Çelik, ancak yaptıkları araştırmalarda devlet okullarına kayıt olmanın “eğitime devam” anlamına gelmediğini söyledi.
Çelik,”Okul kayıt oranlarına baktığımızda en yüksek kayıtın okul öncesi dönemde yapıldığını görüyoruz. Daha sonra ilköğretim ve liseye doğru giderek bu rakam önemli bir biçimde azalıyor” dedi.
Koç Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Çetin Çelik Suriyeli mülteci çocukların okuldan ayrılma sebeplerini ise sosyoekonomik anlamda dezavantajlı olmaları, erken evlilik ve ekonomik sebeplerle çalışmak zorunda olmalarına bağladı.
Mülteci ailelerin Türkçe bilmemelerinin çocuklarının okuldaki performanslarını takip etmelerine engel olduğunu kaydeden Dr. Çelik, çocukların yaşadıkları zorlukları ise şöyle sıraladı:
“Dersler Türkçe işlendiği için çocuklar dersleri tam olarak anlayamayabiliyor ve okul içinde dışlanabiliyorlar. Çünkü dersler Türkçe işleniyor ve iletişimlerinde çok büyük problem olduğu için sınıf içinde sorunlar yaşayabiliyorlar. Böyle olunca bu sorunları aşmak için bazı aileler çocuklarını devlet okullarından alıp tekrar Geçici Eğitim Merkezi’ne gönderiyor.”
Yaptıkları araştırmalarda öğretmenlerin de yeterli donanıma sahip olmadığını gördüklerini belirten Koç Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Çetin Çelik, öğretmenlerin kurumsal destekten yoksun olduğunu, sınıflarında Suriyeli öğrenci olduğunda tam olarak ne yapacaklarını bilmediklerini söyledi.
Gerekli eğitim politikalarının düzenlenmesi şartıyla GEM’lerden devlet okullarına geçişleri olumlu bulduğunu kaydeden Dr. Çelik, Suriyeli sığınmacılara verilen geçici göçmen statüsünün okul hayatlarını olumsuz etkilediğini söyledi.
Dr. Çelik, “Suriyeliler'in gerek çocuklarının eğitimi gerekse kendilerinin iş piyasasına katılımlarıyla ilgili gelecek tasavvurlarında bulanıklık var. Çünkü önlerini göremiyorlar. Geçici statüde oldukları için bu durum plan yapmalarını, dil öğrenme motivasyonlarını, üniversite planlarını, iş piyasasına girme planlarını çok derin şekilde etkiliyor” dedi.
