Türkiye, Almanya, Fransa ve Rusya liderlerinin katılımıyla 27 Ekim Cumartesi günü İstanbul’da düzenlenecek olan Suriye toplantısında öne çıkabilecek konuları Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Faik Demir Amerika’nın Sesi’ne değerlendirdi.
Demir, Astana ve Soçi sürecinden beri ilk defa Suriye toplantısına Avrupa’nın en önemli iki aktörünün dahil edilmesinin önemli olduğunu söyledi. Böylelikle Suriye’de yaşanan sorunların tüm dünya tarafından dikkate alınması gerektiğinin altının çizildiğini belirten Doç. Dr. Ali Faik Demir, sözlerine şöyle devam etti:
“Bugüne kadar Rusya-Türkiye-İran üçlüsünün bu süreçte yaptığı görüşmeler herkes temsil ediliyor mu, tüm tarafların istekleri oluyor mu gibi soruları akıllara getiriyordu. Almanya ve Fransa gibi ülkelerin dahil olması, bu sorulara açıklık getirdi. Fransa’nın toplantıya dahil olmasıyla beraber insani konuların, Almanya’nın dahil olmasıyla da hukuki konuların uluslararası ortama taşınması çok daha fazla gündeme gelecek.”
“Rusya ve İran tekelinde değil Suriye çıkarına bir gelecek”
Toplantıda Suriye’nin geleceğiyle ilgili sorunlar dışında İdlib’te yaşananlar ve göç konularının önemli bir yer tutacağını vurgulayan Demir, Almanya ve Fransa’nın üzerinde duracağı konunun özellikle İdlib’te yaşanan trajedinin Birleşmiş Milletler çerçevesinde düzenleme ve uygulamayla garanti altına alınması olduğunu söyledi.
Demir, “Rusya ve İran tekelinde olan bir gelecek planlaması yerine Birleşmiş Milletler çerçevesinde, uluslararası ortamın rızası ve kontrolünde Suriye halkının geleceğinin de garanti altına alınacak, başka devletlerin çıkarına değil sadece Suriye’nin çıkarına olacak bir sistem inşa etmek gerekiyor. O yüzden Merkel ve Macron’un üzerinde duracağı konular bunlar olacak” dedi.
Fransa’nın ve Almanya’nın, İdlib’ten olası bir göç dalgası olması halinde sadece Türkiye’nin değil kendilerinin de çok etkileneceğini gayet iyi bildiklerini söyleyen Doç. Dr. Demir, “Avrupalıların düşüncesi, Suriye’nin geleceğinin bir an önce çözüme kavuşması ve bu sorunların başka ülkelerde değil yine Suriye’nin içinde çözülmesi” dedi.
“Suriye’de ileride demokratik bir seçim yapılabilmesi için ülkesini terk etmek zorunda kalan insanların geri dönmesi gerekiyor”
Türkiye’nin Suriye’de yaşanan insani drama tepki verdiğini ancak bazılarının ise etnik ve dini gruplara destek vermesinin kabul edilemez olduğunu belirten Doç. Dr. Demir, sığınmacıların ülkelerine geri dönmeleri için bütün ülkelerin çaba harcaması gerektiğini söyledi. Suriye’de demokratik bir gelecek için ülkesini terk eden Suriyeli sığınmacıların ülkelerine geri dönmelerinin çok önemli olduğunun altını çizen Demir, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Suriye’nin geleceği kararı aşamasında yurtlarından edilen Suriyelilerin geri dönmesi gerekiyor. Yoksa şu anda Suriye’de savaşanların referandumuyla Suriye’nin geleceği belirlenemez.”
“ABD ve İran olmadan çözüm bulmak zor”
“İstanbul’daki toplantıya katılan dört ülkenin, Suriye’nin barışı ve istikrarı için beraberdir” açıklaması önemlidir diyen Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Faik Demir, bölgede önemli etkisi bulunan Amerika ve İran’ın da bu toplantıda bulunması halinde çözümün daha etkili olabileceğine vurgu yaptı.
Ali Faik Demir, “Eğer Suriye’nin geleceği konuşulacaksa bu dört ülke dışında Amerika ve İran’ın da burada olması gerektiğinin altını çizmek gerekiyor. Çünkü bunlar olmadan nihai bir anlaşma ya da çözüm bulmak kolay gözükmüyor” dedi.
