PARİS - Fransa milli takımı, Katar'ın ev sahipliğini üstlendiği 2022 FIFA Dünya Kupası yarı finalinde bu akşam Fas milli takımı ile karşılaşacak.
Faslı "Atlas'ın Aslanları", Fransız "Maviler" ile mücadele edecek. Büyük bir sürprizle yarı finale yükselmeyi başaran Atlas'ın Aslanları, bir Afrika ve Arap ülkesi için bugüne kadar görülmeyen bir başarıya imza attı.
Futbol tarihinde ilk kez bir Afrika ülkesi futbol devi ülkeleri eleyerek yarı finale yükseldi. Kendi kalesine attığı gol dışında kalesinde tek bir gol görmedi.
Bu akşam tüm Afrika kıtası ve Arap dünyası adına sahaya çıkacak olan Fas milli takımının rüyası, tarih yazmak ve ilk dünya kupasını eve götürmek.
İki kez dünya şampiyonu olan Fransa milli takımı da üçüncü kez kupayı alarak Brezilya, Almanya, İtalya gibi büyüklerin arasına adını yazdırmak istiyor.
Fas'ta, kraldan sokaktaki insana kadar herkesin kalbi bu akşam Katar'daki maçta, Fas milli takımı için atıyor.
Tüm dünyadaki Faslılar ve özellikle Fransa'da yaşayan 900 bin Fas kökenli çifte vatandaş için de bugün tarihi bir gün.
Katar'da 20 binden fazla Faslı taraftar olması bekleniyor. Trübünlerdeki Fransız sayısı ise 4 bin civarında. Fas, maçı neredeyse evinde gibi oynayacak.
Ancak bu akşam oynanacak maç, yalnızca sportif açıdan değil, siyasi ve sosyal açıdan da büyük semboller içeriyor.
Bu nedenle de yalnızca Fransa ve Fas'ın değil, Afrika ve Arap dünyası başta olmak üzere bütün dünyanın gözü bu maçta olacak. Fransa'da yaşayan Faslılar ise gönüllerindeki iki takım arasında seçim yapacak.
Kılavuz: "Bu akşam oynanacak maç sıradan bir maç değil"
VOA Türkçe'ye konuşan Sorbonne Üniversitesi'nden araştırma görevlisi ve göç ve azınlıklar üzerine araştırma yapan sosyolog Pınar Kılavuz, "Bu akşam oynanacak maç sıradan bir maç değil. Bir çok açıdan önemli bir karşılaşma" dedi.
Fas kökenli Fransız gazeteci Fadwa Islah da maçı, "Herkesin kalbi Fas için atıyor. Fas zaten kazandı. Bu akşam kaybetse de kutlama olacak. Fas takımı bütün Afrika'ya, 'Biz de buradayız, kendimize güveniyoruz, bizim de hakkımız var ve en önemlisi de imkansız diye bir şey yok' mesajını verdi. Cam bir tavan tuzla buz edildi. Sadece Fas için değil, tüm Afrika halkı için o tavan kırıldı. Bu haliyle bile muhteşem bir hikaye. Kazansa da kaybetse" sözleriyle değerlendirdi.
Sosyolog Pınar Kılavuz, daha çok Avrupa ve Latin Amerika ülkelerinin baskın olduğu bir Dünya Kupası tarihinde, ilk kez Afrika kıtasından bir ülkenin yarı finale kadar yükselmesinin toplumsal önemine işaret etti.
Kılavuz, "Bu yüzden sadece Fas’ın değil, Afrika kıtasının ve Arap ülkelerinin de desteğini arkasına alan bir takım var. Bu maçın Fransa ile oynanmasının başka bir önemi ise Fas, 1912-1956 arası Fransa’nın himayesi/koruması altındaydı. Yani burada tarihi bir rövanş, güçlü ve sömürgeci olana karşı durma, bunun spor müsabakasıyla yapılması var. Gündelik hayatta ya da politik dünyada her zaman anlaşmayan ülkeler bunlar" dedi.
"Fransa'daki Faslılar'ın da gönlü Fas'ta"
Fas'ın tüm Afrika kıtası tarafından desteklenmesini "Geçen haftaki kutlamalarda Mısır, Cezayir, Filistin bayrakları da vardı" sözleriyle vurgulayan Pınar Kılavuz, Fransa'daki Faslılar'ın da gönlünün ağırlıklı Fas takımından yana olduğunu belirtti.
Kılavuz, "Fransa’da Cezayir'den sonra en çok Faslı göçmen var. Fas kökenli vatandaşlar ne hissediyor? Bu soruya tek bir cevap vermek mümkün değil, fakat bu sorunun çifte vatandaş olanlara sorulması, aidiyet duygusunun sorgulanması, bir kesimin hala 'ne kadar Fransız olduğunun' sorgulanması anlamına geliyor. Aşırı sağcı siyasetçiler, Fas kökenli Fransızlar'ın, Fas’ı tutmasını 'anlayamadıklarını' söylüyorlar. Ama bu anlaşılabilecek bir durum. Fas'ı tutması birini daha az Fransız yapmaz. Bunu hatalı buluyorum. Sokaklarda hem Fransa, hem de Fas bayrağı taşıyan taraftarlar var" diye konuştu.
"Futbol asla sadece futbol değildir"
Peki Fas kökenli Fransızlar bu konuda ne düşünüyor? Sokakta konuştuğumuz Faslı gençler, "Fas'ı destekliyoruz elbette. Fransa zaten iki kez aldı. Bu sefer Fas alsın istiyoruz" diyor. Kimi desteklediğini belli etmek istemeyen daha ileri yaştaki Fas kökenli Fransızlar ise, "İyi olan kazansın, gönlüm ikisinden de yana" demekle yetiniyor.
Merkezi Paris'te bulunan ve tüm Afrika kıtasının nabzını tutan "Jeune Afrique /Genç Afrika" dergisinden Fas kökenli gazeteci Fadwa Islah, Faslı Fransızlar'ın büyük çoğunluğunun Fas'ı desteklediğini, ancak Fas kaybetse de Fransa için de sevineceklerini belirtiyor.
"Fas'ta Fransa nefreti yok"
VOA Türkçe: Fransa’da yaşayan Faslı gençlerin gönlü kimden yana?
Fadwa Islah: Samimi olmak gerekirse, Fas kökenli Fransızlar, ben de dahil, inanılmaz bir coşku içindeyiz. Fas yarı finalde, iki kez dünya şampiyonu olan bir takıma karşı oynayacak. Ama Fas ekibinin bugünkü başarısı birden bire olan bir sürpriz değil. Uzun soluklu bir çalışmanın meyvesi. Her şey 20 yıl önce politik bir gönüllülükle başladı. Yönetim, eğitim merkezleri ve akademiler kurarak, gençlere güçlü bir futbol eğitimi verdi. Çok iyi koçlarla, yabancı ve Faslı çifte vatandaş koçlarla çalıştı, ama ekip hep yerli kaldı. İnanılmaz bir başarma duygusu ve uyumla çalıştılar. Bu arada ülkede ekonominin, diplomasinin ilerlemesi de bir uyum yarattı. Pek konuşulmuyor ama Fas'ta şu an başta otomotiv gibi sektörler olmak üzere, ekonomik bir kıpırdanma, bir takım gelişmeler var. Toplum içindeki uyum, Sahra problemi gibi sorunlarda kompleksiz diplomasi, daha direkt, daha dengeli ve eşit ilişki arayışı da genel havaya katkı yaptı. Yani Afrika'nın küçük ülkesi anlayışı artık Fas'ta sona erdi.
VOA Türkçe: Fransa'da maçla ilgili yorumlar oldukça sakin, seviyeli. 2001'de Cezayir maçında Fransız milli marşının ıslıklanması ile yaşanan olayı hatırladığımızda, Fas ile hava yumuşak diyebilir miyiz?
Fadwa Islah: Cezayir ile farklı bir gerilimdi. Fas ile daha dostça, daha sportif bir ortam var. Fas, sömürge olmadı, vilayet olarak bağlandı Fransa'ya. Bağımsızlık süreci de Cezayir'de olduğu gibi savaşla değil, daha barışçı bir yolla gerçekleşti. Fas toplumunda, Cezayir'deki ya da Mali'deki gibi Fransız karşıtlığı duygusu da yok. İki dost ülke, ortaklık mantığı içinde, tüm dostluk ilişkilerinde olduğu gibi inişleri çıkışları olan bir ilişki diyebiliriz. Uzun ve soğuk bir dönemi geride bıraktı Fas ve Fransa. Ancak nefret yok.
"Maradona yaşasa Fas'ı desteklerdi"
VOA Türkçe: Afrika dergisi için çalışıyorsunuz. Bütün Afrika'nın Fas'ın arkasında olduğu doğru mu?
Fadwa Islah: Sadece Afrika değil, tüm güney yarım küre, Arap dünyası, Müslüman dünyası, Güney Amerika, Arjantin hepsi Fas'ı destekliyor. Arjantinli bir spor muhabiri maçı, "Maradona yaşasaydı Fas'ı desteklerdi' diye verdi. Çünkü Fas, bir zamanlar Maradona'nın Arjantin için yaptığını yapıyor bugün.
VOA Türkçe: Bir Nobel ödülü, bir kayak şampiyonu aynı etkiyi yapmıyor. Bir kez daha görüyoruz ki, futbol asla sadece futbol değil, öyle değil mi?
Fadwa Islah: Evet, çünkü futbol toplumun tüm katmanlarına dokunuyor. Entellektüel, işçi, beyaz yaka, zengin- yoksul, yaşlı-genç, kadın-erkek, herkese dokunuyor.
VOA Türkçe: Fas'ta atmosfer nasıl? Herhalde milli takım oyuncuları pop yıldızı gibidir ülkede?
Fadwa Islah: Antrenör Walid Regragui neredeyse peygamber gibi (gülüyor). Kaleci Yasin Bono, kendi kalesine atılan gol dışında, tek bir gol yemedi. Tam bir kahraman ülkede. Eşref Hakimi, Hakim Ziyeş, Azzedine Ounahi, gönüllerde her birinin yeri ayrı. Koçları onları bir aile gibi yönetiyor. Onlara sarılıyor, öpüyor, bir aile gibi. Onlar çocuklarıyla anneleriyle futbol sahasında. Alçak gönüllüler. Fas halkına inanılmaz bir mutluluk verdi bu takım...
VOA Türkçe: Fas takımı neredeyse evinde oynayacak. Katar'a akın var, Royal Air Maroc fiyat indirdi...
Fadwa Islah: Royal Air Maroc, Casablanca-Doha gidiş dönüş 420 Euro gibi bir fiyat yaptı. Herkesin gidebilmesi için. Bilet ve tarih değişikliklerini tümüyle açtı. Fas ekibi, nerdeyse kendi evinde gibi oynayacak. Tribünlerde yüzde 80 Faslı olacak. Bir Faslı oyuncu topu alır almaz, trübünler hep bir ağızdan Arapça "go, go, go" diye bağırıyorlar. İnanılmaz bir coşku yaratıyor bu. Ve tabi oyuncular için güçlü bir motivasyon.
VOA Türkçe: Fas Kralı bütün bu olanları nasıl izliyor?
Fadwa Islah: Sanırım Kral, ekibin bir numaralı taraftarı (gülüyor). Veliaht prens olduğu günlerde futbol tutkunuydu. Kral olduğunda da, Futbol Federasyonu'nu destekledi. Onlara güven verdi. Fas ekibi çeyrek final için kalifiye olunca, milli takım formasını giyerek, arabasında klakson çalarak herkes gibi sokakta kutladı.
VOA Türkçe: Fransa Cumhurbaşkanı Macron maçı izlemeye gidiyor. Kral da izleyecek mi?
Fadwa Islah: Sanmıyorum. Böyle bir açıklama gelmedi. Ancak Fas takımı finale kalırlarsa sanırım oğluyla beraber gider.
"Annem ve adalet arasında annemi seçtim"
VOA Türkçe: Siz Fas kökenli bir Fransızsınız. Faslı Fransızlar Fas'ı destekliyor diyebilir miyiz?
Fadwa Islah: Sadece Faslı Fransızlar değil, ünlü Faslı Fransızlar açıkça Fas'ı desteklediklerini söyledi. Size pek çok isim sayabilirim. Komedyen Gad Elmaleh, gazeteci Ziyned El Rhazoui, Sarkozy'nin eski eşiyle evlenen işadamı Richard Atias, yazarlar Leila Slimani, Tahar Ben Jelloun, hatta fransız filozof Bernard Henry Levy bile Fas'ı tuttuğunu açıkladı. Biz Faslı Fransızlar, Alert Camus'nun tarif ettiği duygular içindeyiz. Camus, 'Annem ve adalet arasında, annemi seçtim' diyor. Annenize ve çocukluğunuza duyduğunuz duyguların yerini hiçbir şey alamıyor. Faslı Fransızlar bu duygu içinde. Fas kaybetse de bizim gönlümüzde çoktan kazandılar. Fransa kazanırsa da seviniriz elbet.
VOA Türkçe: Champs Eysees'de geniş güvenlik önlemleri alındı. Bu akşam şiddetli olaylar bekliyor musunuz?
Fadwa Islah: Bence her maç sonrası olduğu gibi bir takım riskler var. Ama korkuya odaklanmamak lazım. Asıl tablodaki dev coşkuyu görmek gerekiyor. Fas'ın zaferi, bugüne kadar hiç görmediğimiz görüntüler sergiledi. Mesela Gazze'de Filistinler, Tel-Aviv'deki İsrailliler, aynı coşkuyla sokaklara çıktı. Türk milletvekilinin Türk parlamentosunda ayağa kalkıp Fas'ın tur atlamasını kutladığını gördük. Fas'ta büyük bir Fransız toplumu olduğunu da unutmamak lazım. Amerika'da, Gana'da, Avrupa'da, her yerde coşku vardı. Güvenlik riski elbette her maçta olduğu gibi var. Ama asıl, bu büyük coşku anına odaklanmak lazım. Fas zaten kazandı. Bu akşam kaybetse de kutlama olacak. Fas takımı bütün Afrika'ya, 'Biz de buradayız, kendimize güveniyoruz, bizim de hakkımız var ve en önemlisi de imkansız diye bir şey yok' mesajını verdi. Cam bir tavan tuzla buz edildi. Sadece Fas için değil, tüm Afrika halkı için o tavan kırıldı. Bu haliyle bile muhteşem bir hikaye. Kazansa da kaybetse...
