Almanya'da Türk ve Müslümanlar'ın yoğun olarak yaşadığı Köln'de, Cuma günleri hoparlörden öğle ezanı okunacak.
İlk kez yarın başlayacak uygulama 2 yıllık pilot proje çerçevesinde ve belli kurallar kapsamında gerçekleşecek.
Almanya’nın en büyük ve görkemli camisi olan Diyanet İşleri Türk İslam Birliği’ne (DİTİB) bağlı Merkez Camisi’nde başlatılacak, ancak kentteki diğer camilerin de katılabileceği uygulama ile hoparlörlerden ilk ezan okunacak.
Köln Belediyesi’nin belirlediği ve cemaatlerin onayladığı kurallara göre, ezan yerel saatle 12.00-15.00 arasında ve 5 dakikayı geçmemek kaydıyla okunabilecek.
Ezanın sesinin yükseklik seviyesi, caminin bulunduğu mahalleye göre belirlenecek. Uygulamaya katılacak camiler, komşularla irtibata geçerek uygulama hakkında bilgi vermekle yükümlü olacak. Ayrıca, her caminin gelebilecek soru ve taleplere yönelik bir irtibat yetkilisi belirlemesi şartı bulunuyor.
Köln Belediye Başkanı Henriette Reker’in girişimi ile başlatılan projeye, Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB), İslam Toplumu Milli Görüş Teşkilatı (IGMG) ve Avrupa Türk İslam Birliği (ATİB) gibi Müslüman çatı örgütleri destek veriyor.
Köln’ün bulunduğu Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti Başbakanı Hendrik Wüst, ezanın açıktan okunmasının toplumu böleceğini ve uyuma engel olacağını savunarak, girişime karşı çıkmıştı. Köln Belediye Başkanı Reker ise "Müslümanlar kentimizin ayrılmaz bir parçasıdır. Bundan şüphe duyan herkes Köln’ün kimliğini ve barış içinde birarada yaşamamızı sorguluyor. İlimizdeki kilise çanlarının yanı sıra müezzinin çağrısını duyduğumuzda, Köln’de çeşitliliğe değer verildiğini ve yaşandığını görürüz" şeklindeki sözleriyle ezan okunmasını savunmuştu.
Almanya’da ezan belli kurallar kapsamında serbest
Yaklaşık 4,7 milyonluk Müslüman nüfus ile Avrupa genelinde ikinci en büyük Müslüman topluluğa ev sahipliği yapan Almanya’da, toplam 2 bin 750 cami bulunuyor.
Eyalet yönetimleri, ezan konusunda farklı yaklaşımlar sergilerken, yaklaşık 35 camide ezan okunduğu biliniyor. Camilerde ezan okunması konusundaki en belirleyici noktalardan biri caminin konumu. Örneğin şehir merkezlerinde ya da konutların arasındaki camiler için ezan izni alınması çok zor olarak tanımlanıyor ve bu da Almanlar'dan gelebilecek tepkilerle gerekçelendiriliyor.
Bu yüzden camilerin çoğu ezan izni için başvuruda bulunmuyor. Bu açıdan da Köln’de kentin değişik merkezlerinde bulunan camilerde ezana izin verilmesi, bu tutumun değişmesi yönünde önemli ve simgesel ağırlığı olan bir adım olarak yorumlanıyor. Almanya’da 2020 yılı Nisan ayında, pandeminin doruk noktasına ulaşılmasının ardından, Müslümanlar'a moral vermek amacıyla yaklaşık 100 camide Cuma ve akşam ezanlarının hoparlörden okunmasına özel izin verilmişti.
Avrupa’da durum nasıl?
Ezan konusunda oldukça katı bir yaklaşım sergileyen Fransa hariç diğer Avrupa ülkelerinin çoğunda ezan ile ilgili bazı kısıtlamalar bulunmakla birlikte, ezana genel anlamda izin veriliyor.
6,7 milyona ulaşan Müslüman nüfusu ile Avrupa genelinde en fazla Müslüman'ın yaşadığı ülke Fransa’da, ülke genelinde yaklaşık 2 bin 500 caminin hiçbirine ezan için izin verilmiyor.
İngiltere’de ise ezan Müslümanlar'ın yoğun olduğu semtlerde yerel halkın müsaadesi olduğu takdirde izne tabii olarak okunabiliyor.
Hollanda’da 1987 yılından bu yana kilise çanıyla ezanı eşit statüde konumlandıran bir yasal düzenleme sonrasında ezan genel olarak serbest, ancak Amsterdam’da sadece Cuma günleri ezan okunmasına izin veriliyor.
Belçika’da ezan okunması hukuki ses sınırı olan 55 desibelin altında kalmak şartıyla serbest. Danimarka ve Norveç gibi İskandinav ülkelerinde ses yüksekliğine dikkat ederek, haftada yalnızca bir kere ezan okunmasına izin veriliyor.
