İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Mahsa Amini’nin ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra ölmesi nedeniyle ülkenin dört bir yanında başlayan protestolarla kararlı bir şekilde mücadele edilmesi gerektiğini söyledi.
İran devlet televizyonuna göre bir haftadır devam eden gösterilerde 35 kişi hayatını kaybetti ve protestolar ülkenin 31 vilayetinin çoğuna yayıldı.
İran'ın çeşitli kentlerinde dün, hükümet karşıtı protestolara karşı devlet tarafından organize edilen mitingler düzenlendi ve ordu ülkedeki karışıklığın arkasındaki "düşmanlarla" mücadele sözü verdi.
Devlet medyası bugün Reisi’nin, İran'ın "ülkenin güvenlik ve huzuruna karşı çıkanlarla kararlı bir şekilde mücadele etmesi gerektiğini" söylediğini aktardı.
Reisi, kuzeydoğudaki Meşhed kentinde ayaklanmaların bastırılması sırasında öldürülen bir Besic üyesinin ailesiyle telefonda görüşüyordu. Devlet medyasının bildirdiğine göre Cumhurbaşkanı, "protesto ile kamu düzeni ve güvenliğini bozma arasında ayrım yapılması gerektiğini vurguladı ve olayları isyan olarak nitelendirdi."
Protestolar bir hafta önce İran'ın kuzeybatısında, kadınların kıyafetlerine ilişkin başörtüsü kurallarını uygulayan ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hayatını kaybeden 22 yaşındaki Kürt kadın Mahsa Amini'nin cenazesinde patlak verdi.
Amini'nin ölümü İran'da kişisel özgürlüklerin kısıtlanması, kadınlara yönelik katı kıyafet kuralları ve yaptırımlarla sarsılan ekonomi gibi konulara duyulan öfkeyi yeniden alevlendirdi.
İran haber ajansları bugün, Hazar Denizi kıyısındaki kuzey eyaleti Gilan'da 739 protestocunun tutuklandığını bildirdi.
Aktivistlerin 125 binden fazla takipçisi olan ‘1500tasvir’ adlı Twitter hesabı, kuzeybatıdaki Uşnu kentiyle iletişim kanallarının kesildiğini ve sabit hatların çalışmadığını bildirdi.
Uşnu, İran'ın kuzeybatısında yer alan ve ülkedeki 10 milyon Kürt’ün çoğunun yaşadığı birkaç yerden biriydi ve şehir genelinde dün grev düzenledi.
Kürt hakları grubu Hengaw dün, protestocuların şehrin bazı bölümlerini kontrol ettiğini gösterdiğini söylediği bir video yayınladı. Görüntüler bağımsız kaynaklarca doğrulanmadı.
Irak’ta Kürtler Amini protestosu düzenledi
Iraklı ve İranlı Kürtler de bugün Irak'ın kuzeyindeki Erbil kentinde, Mahsa Amini'nin ölümü nedeniyle gösteri düzenledi.
Amini'nin fotoğrafının bulunduğu pankartlar taşıyan protestocular Erbil'deki Birleşmiş Milletler yerleşkesi önünde toplanarak İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'i hedef alan, "Diktatöre ölüm" sloganları attı.
Birçoğu Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde sürgünde yaşayan İranlı Kürtler’den oluşan diğer göstericiler ise "Kadın, Yaşam, Özgürlük" sloganları attı.
Sürgündeki silahlı İranlı Kürt muhalifleri olaylara karışmakla suçlayan İran devlet televizyonu, İran Devrim Muhafızları'nın Kuzey Irak'taki Kürt bölgesindeki Kürt muhalif grupların üslerini topçu ateşine tuttuğunu bildirdi.
İnternet kısıtlamaları sürüyor
İnternet NetBlocks gözlemcisinin bildirdiğine göre, İran'da bu hafta en az üç kez mobil internet kesintiye uğradı. Aktivistler bu hamlenin şiddet görüntülerinin dünyaya ulaşmasını engellemeyi amaçladığını söylüyor.
NetBlocks bugün de Microsoft'un görüntülü arama uygulaması Skype'ın kısıtlandığını, bunun Instagram, WhatsApp ve LinkedIn gibi platformların hedef alınmasından sonra uygulanan en son yasak olduğunu belirtti.
İnternet bağlantısının sürdürülmesine yardımcı olmak amacıyla ABD, İran'a yönelik yaptırım rejiminde istisnalar getirdi.
Tahran dün açıklanan istisnaların Washington'un düşmanca tutumuyla uyumlu olduğunu bildirdi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani devlet medyasına yaptığı açıklamada, "ABD bir dizi iletişim yaptırımının şiddetini azaltarak, azami baskıyı sürdürürken İran'a karşı hedeflerini ilerletmeye çalışıyor" eleştirisinde bulundu.
Uluslararası Af Örgütü ise protestocuların "güvenlik güçlerinin giderek artan ölümcül tepkisiyle" karşı karşıya olduğunu söyledi ve bağımsız bir Birleşmiş Milletler soruşturması çağrısında bulundu.
Örgüt, 21 Eylül gecesi güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu aralarında üç çocuğun da bulunduğu en az 19 kişinin öldüğünü kaydetti.
Af Örgütü, "Artan ölü sayısı, internetin kapatılmasının karanlığında yetkililerin insan hayatına kasteden saldırılarının ne kadar acımasız olduğunun endişe verici bir göstergesidir" dedi.
