Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bugün COVID-19 pandemisi için getirilen küresel acil sağlık durumu statüsünün sona erdirildiğini açıkladı. Böylelikle küresel acil durum statüsü, ilan edilmesinin üzerinden üç yıldan uzun süre geçtikten sonra kaldırıldı.
WHO, ülkelerin, dünya genelinde 6 milyon 900 bin can kaybına neden olan COVID-19'da mücadeleyi diğer bulaşıcı hastalıklarla birlikte yürütmesi gerektiğini kaydetti.
WHO bünyesindeki Acil Durum Komisyonu dün toplantı ve Corona virüsü krizinin “uluslararası kaygı unsuru olan kamu sağlığı acil durumu” olarak belirleyen statüsüne son verilmesi tavsiyesinde bulundu. 30 Ocak 2020 tarihinden bu yana yürürlükte olan bu statü, WHO'nun en yüksek uyarı seviyesi.
WHO Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, “COVID-19'un küresel acil durum olmaktan çıktığını büyük bir umutla bildiriyorum” dedi, ancak acil durum statüsünün kaldırılmasının, COVID'in küresel bir sağlık tehdidi olarak sona erdiği anlamına gelmediğini belirtti.
Basını karara ilişkin bilgilendirmek için düzenlenen toplantıda bazı WHO mensupları, ülkeleri pandemi sırasında çıkarılan dersleri hatırlamaya çağırırken duygu dolu anlar yaşadı.
WHO'nun COVID-19 teknik ekibinin başında bulunan Maria Van Kerkhove, “Ölenleri yakmak için oluşturulan odun yığınlarını, kazılan mezarları unutamayız. Buradaki hiçbirimiz bunları unutmayacağız” dedi.
WHO verilerine COVID ölüm oranı, haftada 100 binden fazla can kaybıyla 2021 yılı Ocak ayında zirve noktaya ulaşmıştı. 24 Nisan 2023 tarihi itibarıyla bu sayı, haftada 3500'e gerilemiş durumda. Bu gerilemede kitlesel aşılama, daha iyi tedavi yöntemlerine erişim ve önceki enfeksiyonlarla edinilen toplumsal bağışıklık etkili oldu.
Küresel acil durum statüsünün kaldırılması, uluslararası işbirliği ya da fon sağlama çabalarının da sona erdiği ya da odak alanını değiştirdiği anlamına geliyor. Birçok ülke, pandeminin farklı bölgelerde sönümlenmesiyle birlikte yeni döneme şimdiden uyum sağladı.
WHO Acil Durum Direktörü Michael Ryan, “Mücadele sona ermedi. Hala zafiyetlerimiz var ve bunlar, bu ya da bir başka virüsle birlikte yeniden su yüzüne çıkacak. Bunların düzeltilmesi gerekiyor” dedi.
WHO, pandemilerin başladığını ya da sonunun geldiğini ilan etmiyor. Ancak örgüt, 2020 yılı Mart ayında, COVID terimini kullanmaya başlamıştı.
Ryan, “Çoğu durumda pandemiler, bir sonraki pandemi başladığı zaman gerçek anlamda sona erer” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden, geçen yıl, pandeminin sona erdiğini açıklamıştı. Başka bazı ülkeler gibi dünyanın en büyük ekonomisine sahip olan Amerika da ülke içinde COVID için ilan ettiği acil durum statüsünü kaldırmaya başladı. Bu statü 11 Mayıs tarihinde resmi olarak sona erecek. Bu durum, hükümetin birçok vatandaş için aşı ve test maliyetlerini karşılamayı durdurması ve sorumluluğu ticari piyasaya kaydırması anlamına geliyor.
Avrupa Birliği de geçen yıl Nisan ayında, pandeminin acil durum fazının sona erdiğini bildirmiş, başka bölgelerde de benzer adımlar atılmıştı.
Ciddi kamu sağlığı sorunu
WHO'nun COVID küresel acil durum statüsünü kaldırma kararı, Çin'in uzun zamandır sürdürdüğü COVID kısıtlamalarını sona erdirmesinden dört ay sonra geldi. Çin, önlemlerin kaldırılmasıyla birlikte enfeksiyon vakalarında hızlı artışla karşılaşmıştı.
WHO'nun kararı aynı zamanda WHO danışmanlarının, önümüzdeki aylarda Corona virüsünün yeni ve daha tehlikeli bir varyantının ortaya çıkma olasılığını düşük görmesinin de bir yansıması. Ancak virüs hala öngörülebilir olmaya devam ediyor.
WHO Başkanı Tedros, “COVID-19 dünyamızı bir kez daha tehlikeye atarsa başka bir acil durum komisyonu toplama konusunda tereddüt etmeyeceğim” dedi.
Birçok ülkede COVID-19 test sayıları büyük ölçüde azaldı, insanlar maske takmayı bıraktı. Bazı ülkelerdeyse maske kullanımı kuralları, COVID vaka sayılarının arttığı dönemlerde yeniden yürürlüğe girdi. WHO, bu hafta, uzun vadede COVID ile nasıl yaşanacağıyla ilgili tavsiyelerin yer aldığı bir plan yayınladı.
Bulaşıcı hastalık uzmanları, COVID'in uzun vadede dünya genelinde sağlık sistemlerini zorlamaya devam edeceğini, bu zorluklardan birinin uzun COVID olduğunu kaydediyor.
Edinburgh Üniversitesi'nden epidemiyoloji uzmanı Mark Woolhouse, “Hiç kimse bu kararı, COVID-19'un artık bir sorun olmaktan çıktığı şeklinde algılamamalı. Bu hastalık hala ciddi bir kamu sağlığı sorunu ve öngörülebilir gelecekte de böyle olmaya devam edecek gibi görünüyor” dedi.
